Мәдина Қожбанқызы Бегалиева

Мәдина Қожбанқызы Бегалиева (19 наурыз 1899 жылы, Жәнібек ауданы - 20 желтоқсан 1974 жылы, Алматы) — қазақ әйелдері арасынан шыққан тұңғыш инженер-металлург, қоғам және мемлекет қайраткері, ұстаз. Бұрынғы Бөкей Ордасы, Батыс Қазақстан облысының Жәнібек ауданында дүниеге келген .

Мәдина Қожбанқызы Бегалиева
Туған күні	19 наурыз 1899 (1899-03-19)
Туған жері	Жәнібек ауданы, Бөкей Ордасы
Қайтыс болған күні	20 желтоқсан 1974 (1974-12-20) (75 жас)
Қайтыс болған жері	Алматы
Ұлты	Қазақ
Қызметі	Мұғалім, металлург, қоғам қайраткері
Жұбайы	Ғали Бегалиев
Марапаттары мен сыйлықтары

Өмірбаяны

• 1907-1909 ж. Ордадағы қазақ қыздарына арналған екі жылдық мектепте оқиды
• 1913-1916 ж. Хан Ордасындағы педагогикалық курста оқиды.
• 1917-1919 ж. Жаңақаладағы қыздар мектебінде мұғалім болып жұмыс істейді
• 1919 ж. Орда қаласына бастауыш мектеп мұғалімі болып ауысадыы, сол жылы үлгілі атты әскер еріктілер полкының жауынгерлеріне арналған сауат ашу мектебіне мұғалім болады.
• 1922 ж. Бөкей губерниялық комитетінің аппаратына қызметке шақырылып, әйелдер бөлімінің меңгерушісі болып тағайындалады.
• 1931-1935 ж. Мәскеудегі оқиды. « жобасы» атты тақырыпта диплом жобасын «өте жақсы» қорғап, инженер-металлург біліктілігін алып шығады.
• 1936-1940 ж. инженер-металлургі болып жұмыс істейді.
• 1940 ж. соңында М.Бегалиева Алматы қаласына келіп, ауыр және түрлі-түсті металдар кафедрасының жанындағы лабораторияда меңгеруші болып жұмыс істейді.
• 1942-1944 жылдары Гурьев (қазіргі Атырау) облысында әйелдер арасындағы жұмыс жөніндегі бөлім меңгерушісі қызметін атқарды.
• 1944 жылы Қазақстан КП ОК-нің әйелдер арасындағы жұмыс бөлімінің нұсқаушысы қызметіне ауыстырылады. Содан кейін Қазақ КСР бақылаушы қызметтерін атқарған.
• 1949 жылы одақтық маңызы бар дербес зейнетақы демалысына шығады.
• 1974 жылы 20 желтоқсанда ұзаққа созылған ауыр науқастан 76 жасына қараған шағында Алматы қаласында дүниеден озды.

Отбасы

М.Бегалиева қазақтың дарынды ғалымы, ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы математика және тіл білімі оқулықтарының бірнеше басылымының авторы Ғали Бегалиевпен отау құрып, Темір есімді ұл, Шолпан, Нахия, Роза есімді үш қызды дүниеге әкелді.

Естеліктері

Өзінің қазақ қыздарының құқығын қорғау жолына түсу себебін М.Бегалиева былай деп түсіндіреді: «Біздің ауылда сұлу қыз деп танылған менің құрдасым Бадиша Сейдалиеваны үлкен қалың мал үшін 60 жастағы бай – әйелі өлген Есқали Сәрсеналиевке сатты. Есқалидың балалары Бадишадан да үлкен болды, ал үлкен ұлының жұбайы онымен жасты еді. Бадиша анасы мен ағаларына қанша жалынып, әкесінің моласына барып жылағанымен, оған ештеңе көмектесе алмады, 14 жастағы Бадиша шалдың әйелі болды. Бүкіл ауыл қарсы болып, әйелдер мен қыздар Бадишаның ағаларын қарғағанымен, оған ешкім көмектесе алмады. Адамға осылайша қорлық көрсету – менің жанымды түршіктірді. Мен осы кезден бастап патриархалдық тәртіпке қарсы күресуге бел байладым».

Дереккөздер

1. Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002; Қазақ Совет Энциклопедиясы -Алматы қаласы,1973 жыл, 2-том (Бас редакторы М.Қ.Қаратаев.) ISBN 9965-607-02-8
2. Шілдебай, С. Қазақтың қайраткер қызы. Ана тілі. 04 Шілде, 2019 ж. http://anatili.kazgazeta.kz/news/53352