Мұқа Әділханұлы (Мұхаметқанапия)

Мұқа Әділханұлы (Мүхаметқанапия) (1857-1927)- әнші, композитор.

Руы — Уақ.

Зор үнді әншілігіне қоса скрипканы жақсы тартқан. Өз ағаларының біреуінен жесір қалған жеңгесіне ғашық болып, оны заңды әмеңгеріне тигізбей алып қашып, Абай аулын паналаған. Абай оларға ара түсіп, бастарына азаттық әпереді, кейін Мұқамен дос болады. Абайдың балалары Мұқадан скрипка тартуды үйренген. Мұқа ақын да болған. Оған Абайдың, Ақылбай мен Мағауияның ақындық ықпалы тиген. Австрия композиторы И. Штраустың «Көгілдір Дунайда» вальсін скрипкада тамылжытып тартып, соған арнап «Дунай толқындары» өлеңін шығарған. Абайдың композиторлық өнерінің, ән-күйжайындағы аталы ойларының әсерімен туындаған бұл өлең әнге жарасымды сыршылдықты, табиғаттың көркем келбетін анық танытады. Өзінің туып-өскен жері - Көкен тауын суреттеп, Абайға сынатпақ болған «Көкен» өлеңінен де осы қасиет мол сезіледі. «...Көкенге кеңпің толып, Абай аға, Берерсің өз көзіңмен беріп баға. Ең үстін домбырамның әнге күйлеп, Қол соктым «Дунайская волнаға» (Нұрқатов А. Абайдың ақындық дәстүрі. - А., 1966, 130 6.). Бұл өлеңнен пейзажды лириканың реалистік үлгілерін жасаған Абай поэзиясының рухы мен туған жерді сүйе білуге үндейтін патриотизмін аңғарамыз. М. «Абай жолы» романына тарихи кейіпкер болып енген.

Дереккөздер

1. Дәйкенов Темірболат = Уақ шежіресі / Омаров Асан, Смайылов Ермұханбет — 2. — Астана: Фолиант, 2021. — 992 б. — 1000 таралым. — ISBN 978-601-338-848-9.
2. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9