Лейкоз лейкемия (грек. leukos — ақ) — қан түзетін органдар жүйесінің қатерлі ісіктері.
Ісік жілік майындағы клеткалардың тоқтаусыз өсуімен және сол жердегі қалыпты қан жасалу процесінің бұзылуымен сипатталады. Соның нәтижесінде қан түйіршіктерінің (эритроцит, тромбоцит) саны азайып, ал жетілмеген лейкоциттер саны көбейіп кетеді. Лейкоз иондаушы сәулелердің (радиацияның), кейбір хим. заттардың (бензол, бензпирен, т.б.), вирустардың әсерінен дамиды. Клиник. ағымы бойынша және қан элементтерінің цитохим. өзгерістеріне қарай Лейкоздарды жедел және созылмалы деп бөледі. Жедел Лейкоздер кенеттен басталады. Науқастың дене қызуы көтеріліп, қызыл иектің қанап қабынуы, ауыз шырышты қабықтарының қанталауы, мойындағы, қолтық астындағы лимфа түйіндерінің шошынып ісінуі байқалады. Қандағы лейкоциттер саны 1 мкл қанда 10 мыңнан 100 мыңға дейін (10,0–100,0109/л) жетеді, олар негізінен жетілмеген клеткалардан тұрады. Шырышты қабықтардағы, денедегі қанталау ошақтары қан ұюына қатынасатын тромбоциттер санының азайып кетуіне байланысты болады. Қан тамырларының қабырғасына Лейкоз клеткаларының сіңіп қалуы — миға қан құйылуына әкеледі. Науқас адам қалтырап тоңады, қаны азаяды (қ. Анемия). Адамды әр түрлі инфекциялардан қорғайтын қалыпты лейкоциттердің, лимфоциттердің тапшылығы — организмде екіншілік инфекциялардың, өкпе қабынуының (пневмония), денеде іріңді ошақтардың, сепсистің дамуына алып келеді. Лейкоз клеткаларының ми қабықтарына таралуы науқасқа өте қауіпті жағдай туғызады. Тыныс алуы, жүрек соғуы жиілейді, адам әлсірейді. Созылмалы Лейкозға көк бауырдың, бауырдағы лимфа түйіндерінің өте ұлғайып кетуі жатады. Мыс., көкбауырдың салм. 5 — 8 кг, бауыр — 3 кг-ға дейін жетеді. Аурудың дене қызуы көтеріледі, тәбеті болмайды, қатты жүдеп әлсіздік пайда болады. Науқас тез шаршап, қатты тер басып, ентігеді, басы айналып, сүйектері сырқырайды. Қанда лейкоциттер саны ерекше көбейіп кетеді (1 мкл қанда 1 млн-ға дейін жетеді). Лейкоздың бұл түрі бірнеше жылдар бойы (кейде 5 — 8 жыл) дамиды. Егер ауру қатерлі ісік түріне ауысса, науқас 3 — 6 айдың ішінде өліп те кетеді.
Емі
Науқас ауруханаға жатқызылып, арнайы (стерильдік) жағдайларда емделеді, себебі олар иммундық жүйесі әлсіз болғандықтан жұқпалы ауруларға өте бейім тұрады. Емге әр түрі Лейкоз клеткаларының бөлініп көбеюін тежейтін дәрілер: , меркаптопурин, ; стероидтық гормондар; антибиотиктер, қолданылады. Лейкозбен мал (сиыр, жылқы, т.б.), кемірушілер (тышқан, т.б.) және сүтқоректілер де ауырады. Онымен ауырған жануарларды емдеу нәтиже бермейді.
Дереккөздер
Қазақ ұлттық энциклопедиясы
Бұл — медицина бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Lejkoz lejkemiya grek leukos ak kan tүzetin organdar zhүjesinin katerli isikteri Lejkoz Isik zhilik majyndagy kletkalardyn toktausyz osuimen zhәne sol zherdegi kalypty kan zhasalu procesinin buzyluymen sipattalady Sonyn nәtizhesinde kan tүjirshikterinin eritrocit trombocit sany azajyp al zhetilmegen lejkocitter sany kobejip ketedi Lejkoz iondaushy sәulelerdin radiaciyanyn kejbir him zattardyn benzol benzpiren t b virustardyn әserinen damidy Klinik agymy bojynsha zhәne kan elementterinin citohim ozgeristerine karaj Lejkozdardy zhedel zhәne sozylmaly dep boledi Zhedel Lejkozder kenetten bastalady Naukastyn dene kyzuy koterilip kyzyl iektin kanap kabynuy auyz shyryshty kabyktarynyn kantalauy mojyndagy koltyk astyndagy limfa tүjinderinin shoshynyp isinui bajkalady Қandagy lejkocitter sany 1 mkl kanda 10 mynnan 100 mynga dejin 10 0 100 0 109 l zhetedi olar negizinen zhetilmegen kletkalardan turady Shyryshty kabyktardagy denedegi kantalau oshaktary kan uyuyna katynasatyn trombocitter sanynyn azajyp ketuine bajlanysty bolady Қan tamyrlarynyn kabyrgasyna Lejkoz kletkalarynyn sinip kaluy miga kan kujyluyna әkeledi Naukas adam kaltyrap tonady kany azayady k Anemiya Adamdy әr tүrli infekciyalardan korgajtyn kalypty lejkocitterdin limfocitterdin tapshylygy organizmde ekinshilik infekciyalardyn okpe kabynuynyn pnevmoniya denede irindi oshaktardyn sepsistin damuyna alyp keledi Lejkoz kletkalarynyn mi kabyktaryna taraluy naukaska ote kauipti zhagdaj tugyzady Tynys aluy zhүrek soguy zhiilejdi adam әlsirejdi Sozylmaly Lejkozga kok bauyrdyn bauyrdagy limfa tүjinderinin ote ulgajyp ketui zhatady Mys kokbauyrdyn salm 5 8 kg bauyr 3 kg ga dejin zhetedi Aurudyn dene kyzuy koteriledi tәbeti bolmajdy katty zhүdep әlsizdik pajda bolady Naukas tez sharshap katty ter basyp entigedi basy ajnalyp sүjekteri syrkyrajdy Қanda lejkocitter sany erekshe kobejip ketedi 1 mkl kanda 1 mln ga dejin zhetedi Lejkozdyn bul tүri birneshe zhyldar bojy kejde 5 8 zhyl damidy Eger auru katerli isik tүrine auyssa naukas 3 6 ajdyn ishinde olip te ketedi EmiNaukas auruhanaga zhatkyzylyp arnajy sterildik zhagdajlarda emdeledi sebebi olar immundyk zhүjesi әlsiz bolgandyktan zhukpaly aurularga ote bejim turady Emge әr tүri Lejkoz kletkalarynyn bolinip kobeyuin tezhejtin dәriler merkaptopurin steroidtyk gormondar antibiotikter koldanylady Lejkozben mal siyr zhylky t b kemirushiler tyshkan t b zhәne sүtkorektiler de auyrady Onymen auyrgan zhanuarlardy emdeu nәtizhe bermejdi DerekkozderҚazak ulttyk enciklopediyasy Bul medicina bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet