Көкшіл көкшегүл

Көкшіл көкшегүл (Шайтанкелмес лат. Polemonium caeruleum) - Қазақстанда кездесетін көкшегүлдер тұқымдасының (лат. Polemoniaceae) екі түрдің бірі.

Көкшіл көкшегүл
Дүниесі: Өсімдіктер (unranked) Қос жарнақты Сабы: Аршагүлдер Тұқымдасы: Көкшегүлдер Тегі: Polemonium caeruleum

Таралуы

Көкшіл көкшегүл шалғында, орман алаңқайларында батпақты жағасында, өзен жағалауларында, орманды далаларда және Алтай тауынан Солтүстік Тянь-Шаньға дейін.

Биологиялық сипаттамасы

Өте әдемі тамыры жуан көпжылдық өсімдік, жіңішке тамырлары тығыз топтанып орналасқан. Сабағы (кейде бірнешеу болады) тік, іші қуыс, биіктігі 100см. болады.

Жапырағы кезектесіп орналасқан, күрделі, бірнеше жұп, ұзын ланцет тәрізді, үшкір жапырақшалардан тұрады.

Гүлдері өте ашық, көгілдір, және көк түсті болады. Ақ гүлдері өте сирек кездеседі. Гүлдері үлкен диаметрі 1,5-2см. 5 мүшелі, гүл шоғыры сыпыртқының басында бұтақталған. Тостағаншасы қоңыраудай. Тозаңдану әр түрлі жәндіктердің көмегімен жүреді. Гүлдің түтігі өте қысқа болғандықтан шырын оңай алынады. Гүлдеу мерзімі маусым және шілде, тұқымы тамыз, қыркүйекте пісіп жетіледі.

Қауашағы көп тұқымды.

Пайдалануы

Көкшегүл белгілі дәрілік өсімдік, жерасты бөлігі арнайы жүрек және өкпе ауруларын емдеуге қолданылады. Халықтық медицинада кеңінен қолданылады.

Гүлдері, жапырағы және басқа да жер үсті бөлігі, бал беретін, сәндік ретінде, малға жем-шөп ретінде пайдаланылады. Өсімдік тамыр бұтақтарының бөліктерінен кеңейе алады.

Жақында ғалымдар көкшегүлдің тағы да бір таңқаларлық қасиетін ашты ол барлық бөліктері құрамында металл хромның болуы. Осы қасиетіне байланысты металдың кен орнын іздеуге, солай-ақ олармен ластанған орындардан тазартуға қолданылады.

Дереккөздер