Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кәдімгі шолпанкебіс (лат. Cypripedium calceolus) – сүйсіндер тұқымдасы, шолпанкебіс туысына жататын көп жылдық өсімдік.
| Кәдімгі шолпанкебіс | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Cypripedium calceolus Карл Линней | ||||||||||||||||||||
|
Қазақстанда Есіл, Ертіс өзендерінің жағалаулары мен Алтай тауларында кездеседі. Аралас және жалпақ жапырақты ормандарда, бұталардың арасында және орманның ашық жерлерінде өседі. Биіктігі 50 см-ге дейін, жер асты бөлігі жуан, тамыры қатты және тамырсабақтары ұзын келеді. Сабағы қысқа түкті, түсі қошқылдау, құрғақ жапырақтармен оранған. Жапырағының пішіні жұмыртқа немесе эллипс тәрізді, түсі жасыл 3 – 4 жапырағы болады. Гүлінің диаметрі 8 см-ге дейін жетеді. Гүлсерігі екі шеңберге орныққан 6 жапырақшалардан тұрады және олар бір-бірінен пішіні мен түсі арқылы ажыратылады. Оның түсі жылтырақ сары, ішкі жағы қызыл нүктелі болып келеді. Өсімдікті ұсақ қоңыздар тозаңдандырып отырады. Гүлінде нәр болмаса да, ол ашық түсі және хош иісімен жәндіктерді қызықтырады. Тұқымымен және вегетативті көбейеді. Маусымда гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – қорапша. Тұқымы доға тәрізді иілген қорапшаның ішінде 2 – 3 айдың ішінде жетіліп, қыста жерге төгіледі де, желмен алысқа тарайды. Кәдімгі шолпанкебіс – өте сирек кездесетін, жылдан-жылға таралу аймағы азайып бара жатқан түр болғандықтан қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.
Қазақстанда
Қазақстандағы ең әдемі және сирек кездесетін түр. Осы туысқа кіретін басқа екі түр сияқты бұл да Республиканың Солтүстіктегі аралас ормандарда Алтайда кездеседі. Бұл көпжылдық өсімдіктің жер асты бөлігі жуан, өрмелегіш тамыр сабақтарымен ұзын, қатты тамырымен танымал. Сабағы 50 см.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы
- Қазақстанның өсімдіктері әлемі
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kәdimgi sholpankebis lat Cypripedium calceolus sүjsinder tukymdasy sholpankebis tuysyna zhatatyn kop zhyldyk osimdik Kәdimgi sholpankebisDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Dara zharnaktylarSaby Tukymdasy OrchidaceaeKishi tukymdasy Tajpasy Kishi tajpasy Tegi CypripediumTүri C calceolusCypripedium calceolus Karl LinnejCypripedium boreale Salisb 1796 Cypripedium ferrugineum Gray 1821 Cypripedium atsmori C Morren 1851 Cypripedium cruciatum Dulac 1867 Cypripedium alternifolium St Lag 1880 Cypripedium microsaccos Kraenzl 1913 Calceolus marianus Crantz Calceolus alternifolius St Lag Cypripedium guttatumsubsp microsaccos Kraenzl Soo Қazakstanda Esil Ertis ozenderinin zhagalaulary men Altaj taularynda kezdesedi Aralas zhәne zhalpak zhapyrakty ormandarda butalardyn arasynda zhәne ormannyn ashyk zherlerinde osedi Biiktigi 50 sm ge dejin zher asty boligi zhuan tamyry katty zhәne tamyrsabaktary uzyn keledi Sabagy kyska tүkti tүsi koshkyldau kurgak zhapyraktarmen orangan Zhapyragynyn pishini zhumyrtka nemese ellips tәrizdi tүsi zhasyl 3 4 zhapyragy bolady Gүlinin diametri 8 sm ge dejin zhetedi Gүlserigi eki shenberge ornykkan 6 zhapyrakshalardan turady zhәne olar bir birinen pishini men tүsi arkyly azhyratylady Onyn tүsi zhyltyrak sary ishki zhagy kyzyl nүkteli bolyp keledi Өsimdikti usak konyzdar tozandandyryp otyrady Gүlinde nәr bolmasa da ol ashyk tүsi zhәne hosh iisimen zhәndikterdi kyzyktyrady Tukymymen zhәne vegetativti kobejedi Mausymda gүldep zhemistenedi Zhemisi korapsha Tukymy doga tәrizdi iilgen korapshanyn ishinde 2 3 ajdyn ishinde zhetilip kysta zherge togiledi de zhelmen alyska tarajdy Kәdimgi sholpankebis ote sirek kezdesetin zhyldan zhylga taralu ajmagy azajyp bara zhatkan tүr bolgandyktan korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen ҚazakstandaҚazakstandagy en әdemi zhәne sirek kezdesetin tүr Osy tuyska kiretin baska eki tүr siyakty bul da Respublikanyn Soltүstiktegi aralas ormandarda Altajda kezdesedi Bul kopzhyldyk osimdiktin zher asty boligi zhuan ormelegish tamyr sabaktarymen uzyn katty tamyrymen tanymal Sabagy 50 sm Derekkozder Қazak Enciklopediyasy Қazakstannyn osimdikteri әlemi