Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Компьютерлік томография (әдетте КТ деп қысқартылады; бұрын аксиал компьютерлік томография немесе АКТ сканер деп аталған) — дененің егжей-тегжейлі ішкі кескіндерін алуға қолданылатын медицинадағы визуализация әдісі. КТ жүргізетін персоналls рентгенологтар немесе радиология технологтары дейді.
| Компьютерлік томография | |
| ағылш. Computed tomography scan | |
|---|---|
 Заманауи КТ сканер (2021), фотон санаушы КТ (Siemens NAEOTOM Alpha) | |
| ICD-10-PCS | B?2 |
| ICD-9-CM | 88.38 |
| MeSH | D014057 |
| OPS-301 код | 3–20...3–26 |
| Басқа кодтар | 88.38 |
| MedlinePlus | 003330 |
өңдеу  | |
КТ сканерлері дененің ішіндегі әртүрлі тіндердің рентген сәулелерін ұстап қалу деңгейін өлшеу үшін айналмалы рентген түтігін және гентриде орналасқан детекторлар қатарын қолданады. Әртүрлі бұрыштардан алынған бірнеше рентген өлшемдер дененің томографиялық (көлденең кесінді) кескіндерін (виртуал «тілімдер») жасау үшін томографиялық реконструкция алгоритмдерін пайдаланып компьютерде өңделеді. Металл имплант не кардиостимуляторы бар науқастарға магнитті резонанстық томография (МРТ) жасауға болмайтындықтан, КТ ұсынуға болады.
1970 жылдардың өзінде-ақ КТ сканерлер жан-жақты бейнелеу әдісі екені дәлелденді. КТ медициналық диагностикада өте жиі қолданғанымен, оны жансыз нысандардың кескіндерін қалыптастыру үшін де қолдануға болады. 1970 жылы Оңтүстік Африка-Америкалық физик Аллан МакЛеод Кормак пен британ инженер-электрик Годфри Хоунсфилдке «компьютерлік томографияны жасағаны үшін» физиология не медицина саласындағы Нобель сыйлығы берілді.
Түрлері
Бұрандалы КТ
Айналмалы түтік, әдетте спиральды КТ не бұрандалы КТ деп аталады, бұл рентген түтік тұтастай сканерленетін аймақтың орталық осі айналасында айналып тұрып кескінді бейнелеу әдісі. Бұл сканерлердің нарықтағы басым түрі, себебі олар ұзағырақ шыдас береді әрі оны өндіру мен сатып алуға азырақ қаржы жұмсалады. Компьютерлік томографияның бұл түрінің кем тұсы – жабдықтың көлемі мен инерциясы (рентгендік түтік пен шеңбердің қарама-қарсы жағындағы детектор матрицасы), бұл жабдықтың айналу жылдамдығын шектейді. Кейбір конструкциялар уақыт ажыратымдылығын жақсарту әдісі ретінде екі рентген көзін және бұрышқа ығысқан детектор матрицасын қолданады.
Электрон-сәулелік КТ
Электрон-сәулелік томография (ЭСТ) – рентген түтігі айтарлықтай ірі болатын компьютерлік томографтардың арнайы түрі. КТның бұл түрінде рентген түтігінің катоды мен аноды арасында өтетін электрондар траекториясы ғана ауытқу катушкалары көмегімен айналады. Бұл түрдің басты артықшылығы – сканерлеу жылдамдығы әлдеқайда жоғары болады, бұл әдетте бұлыңғыр боп түсетін жүрек пен артерия сияқты қозғалатын құрылымдардың айқын бейнесін алуға мүмкіндік береді.
Қос көзді КТ
Қос сәулелену көзі бар КТ – әдеттегі КТ сканердегідей бір ғана емес, екі рентген түтігі болатын детектор жүйесі бар жетілдірілген КТ сканер түрі. Бұл екі детектор жүйесі бір жазықтықта 90° бұрыш жасап бір гентриге орнатылады. Қос көзді КТ сканері жоғары уақытша ажыратымдылықпен жылдам сканерлеу арқылы тек жарты айналым жасап, толық КТ кескін алуға мүмкіндік береді. Жылдам сканерлеу арқасында жүрек қағысы жиі болғанда да кескін бұлыңғыр болмайды әрі демді ұстап қалу уақыты айтарлықтай қысқарады. Бұл ұзақ уақыт дем ұстап тұра алмайтын және жүрек қағысын сирететін дәрі іше алмайтын науқастарға пайдалы.
Перфузияны КТ бейнелеу
Перфузияны КТ бейнелеу – контраст зат енгізгендегі тамырлардағы ағысты бағалауға арналған арнайы КТ түрі. Қан ағысын, қанның өту уақытын әрі ағзалардағы қан көлемін сезімталдық пен арнайылық көрсеткіші жақсы әдіспен өлшеуге болады. Бұл КТ түрін жүректі бағалау үшін қолдануға болады, алайда оның сезімталдық пен арнайылық көрсеткіші басқа КТ түрлерімен салыстырғанда төмендеу. Сондай-ақ оның көмегімен ми перфузиясын бағалауға болатындықтан, спиральді КТда әлі көрінбейтін перфузиясы азайған ошақтарды ертерек анықтауға болады. Инсультті анықтау үшін бұл КТ түрі басқаларынан тиімдірек.
Дереккөздер
- Patient Page. ARRT – The American Registry of Radiologic Technologists. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қараша 2014.
- Individual State Licensure Information. American Society of Radiologic Technologists. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 шілде 2013. Тексерілді, 19 шілде 2013.
- The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1979 (en-US). NobelPrize.org. Тексерілді, 10 тамыз 2019.
- Spiral CT: Principles, Techniques, and Clinical Applications — Raven Press. — ISBN 978-0-7817-0218-8.
- Hsieh Jiang Computed Tomography: Principles, Design, Artifacts, and Recent Advances — SPIE Press. — P. 265. — ISBN 978-0-8194-4425-7.
- Stirrup, James (2020-01-02). Cardiovascular Computed Tomography. Oxford University Press. ISBN978-0-19-880927-2 .
- Talisetti, Anita; Jelnin, Vladimir; Ruiz, Carlos; John, Eunice; Benedetti, Enrico; Testa, Giuliano; Holterman, Ai-Xuan L.; Holterman, Mark J. (December 2004). "Electron beam CT scan is a valuable and safe imaging tool for the pediatric surgical patient". Journal of Pediatric Surgery 39 (12): 1859–1862. :10.1016/j.jpedsurg.2004.08.024. 1531-5037. 15616951.
- Carrascosa, Patricia M.; Cury, Ricardo C.; García, Mario J.; Leipsic, Jonathon A. (2015-10-03). Dual-Energy CT in Cardiovascular Imaging. Springer. ISBN 978-3-319-21227-2.
- Schmidt, Bernhard; Flohr, Thomas (2020-11-01). "Principles and applications of dual source CT" (in en). Physica Medica. 125 Years of X-Rays 79: 36–46. :10.1016/j.ejmp.2020.10.014. 1120-1797. 33115699. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S112017972030257X.
- Dual Source CT Imaging — Springer Science & Business Media. — ISBN 978-3-540-77602-4.
- Schmidt, Bernhard; Flohr, Thomas (2020-11-01). "Principles and applications of dual source CT" (in English). Physica Medica: European Journal of Medical Physics 79: 36–46. :10.1016/j.ejmp.2020.10.014. 1120-1797. 33115699. https://www.physicamedica.com/article/S1120-1797(20)30257-X/abstract.
- Wittsack, H.-J.; Wohlschläger, A.M.; Ritzl, E.K.; Kleiser, R.; Cohnen, M.; Seitz, R.J.; Mödder, U. (2008-01-01). "CT-perfusion imaging of the human brain: Advanced deconvolution analysis using circulant singular value decomposition" (in en). Computerized Medical Imaging and Graphics 32 (1): 67–77. :10.1016/j.compmedimag.2007.09.004. 0895-6111. 18029143.
- Williams, M.C.; Newby, D.E. (2016-08-01). "CT myocardial perfusion imaging: current status and future directions" (in en). Clinical Radiology 71 (8): 739–749. :10.1016/j.crad.2016.03.006. 0009-9260. 27091433.
- Donahue, Joseph; Wintermark, Max (2015-02-01). "Perfusion CT and acute stroke imaging: Foundations, applications, and literature review" (in en). Journal of Neuroradiology 42 (1): 21–29. :10.1016/j.neurad.2014.11.003. 0150-9861. 25636991.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kompyuterlik tomografiya әdette KT dep kyskartylady buryn aksial kompyuterlik tomografiya nemese AKT skaner dep atalgan denenin egzhej tegzhejli ishki keskinderin aluga koldanylatyn medicinadagy vizualizaciya әdisi KT zhүrgizetin personalls rentgenologtar nemese radiologiya tehnologtary dejdi Kompyuterlik tomografiyaagylsh Computed tomography scanZamanaui KT skaner 2021 foton sanaushy KT Siemens NAEOTOM Alpha ICD 10 PCSB 2ICD 9 CM88 38MeSHD014057OPS 301 kod3 20 3 26Baska kodtar88 38MedlinePlus003330ondeu KT skanerleri denenin ishindegi әrtүrli tinderdin rentgen sәulelerin ustap kalu dengejin olsheu үshin ajnalmaly rentgen tүtigin zhәne gentride ornalaskan detektorlar kataryn koldanady Әrtүrli buryshtardan alyngan birneshe rentgen olshemder denenin tomografiyalyk koldenen kesindi keskinderin virtual tilimder zhasau үshin tomografiyalyk rekonstrukciya algoritmderin pajdalanyp kompyuterde ondeledi Metall implant ne kardiostimulyatory bar naukastarga magnitti rezonanstyk tomografiya MRT zhasauga bolmajtyndyktan KT usynuga bolady 1970 zhyldardyn ozinde ak KT skanerler zhan zhakty bejneleu әdisi ekeni dәleldendi KT medicinalyk diagnostikada ote zhii koldanganymen ony zhansyz nysandardyn keskinderin kalyptastyru үshin de koldanuga bolady 1970 zhyly Ontүstik Afrika Amerikalyk fizik Allan MakLeod Kormak pen britan inzhener elektrik Godfri Hounsfildke kompyuterlik tomografiyany zhasagany үshin fiziologiya ne medicina salasyndagy Nobel syjlygy berildi TүrleriBurandaly KT KT men naukas bejnelengen syzba suret Keude kuysy KT Aksial keskin on zhaktagy nomiri 33 tilimge sol zhaktagy saj keletin suret Ajnalmaly tүtik әdette spiraldy KT ne burandaly KT dep atalady bul rentgen tүtik tutastaj skanerlenetin ajmaktyn ortalyk osi ajnalasynda ajnalyp turyp keskindi bejneleu әdisi Bul skanerlerdin naryktagy basym tүri sebebi olar uzagyrak shydas beredi әri ony ondiru men satyp aluga azyrak karzhy zhumsalady Kompyuterlik tomografiyanyn bul tүrinin kem tusy zhabdyktyn kolemi men inerciyasy rentgendik tүtik pen shenberdin karama karsy zhagyndagy detektor matricasy bul zhabdyktyn ajnalu zhyldamdygyn shektejdi Kejbir konstrukciyalar uakyt azhyratymdylygyn zhaksartu әdisi retinde eki rentgen kozin zhәne buryshka ygyskan detektor matricasyn koldanady Elektron sәulelik KT Elektron sәulelik tomografiya EST rentgen tүtigi ajtarlyktaj iri bolatyn kompyuterlik tomograftardyn arnajy tүri KTnyn bul tүrinde rentgen tүtiginin katody men anody arasynda otetin elektrondar traektoriyasy gana auytku katushkalary komegimen ajnalady Bul tүrdin basty artykshylygy skanerleu zhyldamdygy әldekajda zhogary bolady bul әdette bulyngyr bop tүsetin zhүrek pen arteriya siyakty kozgalatyn kurylymdardyn ajkyn bejnesin aluga mүmkindik beredi Қos kozdi KT Қos sәulelenu kozi bar KT әdettegi KT skanerdegidej bir gana emes eki rentgen tүtigi bolatyn detektor zhүjesi bar zhetildirilgen KT skaner tүri Bul eki detektor zhүjesi bir zhazyktykta 90 burysh zhasap bir gentrige ornatylady Қos kozdi KT skaneri zhogary uakytsha azhyratymdylykpen zhyldam skanerleu arkyly tek zharty ajnalym zhasap tolyk KT keskin aluga mүmkindik beredi Zhyldam skanerleu arkasynda zhүrek kagysy zhii bolganda da keskin bulyngyr bolmajdy әri demdi ustap kalu uakyty ajtarlyktaj kyskarady Bul uzak uakyt dem ustap tura almajtyn zhәne zhүrek kagysyn siretetin dәri ishe almajtyn naukastarga pajdaly Perfuziyany KT bejneleu Perfuziyany KT bejneleu kontrast zat engizgendegi tamyrlardagy agysty bagalauga arnalgan arnajy KT tүri Қan agysyn kannyn otu uakytyn әri agzalardagy kan kolemin sezimtaldyk pen arnajylyk korsetkishi zhaksy әdispen olsheuge bolady Bul KT tүrin zhүrekti bagalau үshin koldanuga bolady alajda onyn sezimtaldyk pen arnajylyk korsetkishi baska KT tүrlerimen salystyrganda tomendeu Sondaj ak onyn komegimen mi perfuziyasyn bagalauga bolatyndyktan spiraldi KTda әli korinbejtin perfuziyasy azajgan oshaktardy erterek anyktauga bolady Insultti anyktau үshin bul KT tүri baskalarynan tiimdirek DerekkozderPatient Page ARRT The American Registry of Radiologic Technologists Basty derekkozinen muragattalgan 9 karasha 2014 Individual State Licensure Information American Society of Radiologic Technologists Basty derekkozinen muragattalgan 18 shilde 2013 Tekserildi 19 shilde 2013 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1979 en US NobelPrize org Tekserildi 10 tamyz 2019 Spiral CT Principles Techniques and Clinical Applications Raven Press ISBN 978 0 7817 0218 8 Hsieh Jiang Computed Tomography Principles Design Artifacts and Recent Advances SPIE Press P 265 ISBN 978 0 8194 4425 7 Stirrup James 2020 01 02 Cardiovascular Computed Tomography Oxford University Press ISBN978 0 19 880927 2 Talisetti Anita Jelnin Vladimir Ruiz Carlos John Eunice Benedetti Enrico Testa Giuliano Holterman Ai Xuan L Holterman Mark J December 2004 Electron beam CT scan is a valuable and safe imaging tool for the pediatric surgical patient Journal of Pediatric Surgery 39 12 1859 1862 10 1016 j jpedsurg 2004 08 024 1531 5037 15616951 Carrascosa Patricia M Cury Ricardo C Garcia Mario J Leipsic Jonathon A 2015 10 03 Dual Energy CT in Cardiovascular Imaging Springer ISBN 978 3 319 21227 2 Schmidt Bernhard Flohr Thomas 2020 11 01 Principles and applications of dual source CT in en Physica Medica 125 Years of X Rays 79 36 46 10 1016 j ejmp 2020 10 014 1120 1797 33115699 https www sciencedirect com science article pii S112017972030257X Dual Source CT Imaging Springer Science amp Business Media ISBN 978 3 540 77602 4 Schmidt Bernhard Flohr Thomas 2020 11 01 Principles and applications of dual source CT in English Physica Medica European Journal of Medical Physics 79 36 46 10 1016 j ejmp 2020 10 014 1120 1797 33115699 https www physicamedica com article S1120 1797 20 30257 X abstract Wittsack H J Wohlschlager A M Ritzl E K Kleiser R Cohnen M Seitz R J Modder U 2008 01 01 CT perfusion imaging of the human brain Advanced deconvolution analysis using circulant singular value decomposition in en Computerized Medical Imaging and Graphics 32 1 67 77 10 1016 j compmedimag 2007 09 004 0895 6111 18029143 Williams M C Newby D E 2016 08 01 CT myocardial perfusion imaging current status and future directions in en Clinical Radiology 71 8 739 749 10 1016 j crad 2016 03 006 0009 9260 27091433 Donahue Joseph Wintermark Max 2015 02 01 Perfusion CT and acute stroke imaging Foundations applications and literature review in en Journal of Neuroradiology 42 1 21 29 10 1016 j neurad 2014 11 003 0150 9861 25636991