Клеенка

Клеенка — өсімдік майынан, жоғары стирольді синтетикалық латекстен, пластификатталған поливинилхлоридттен алынған су өткізбейтін затпен өңделген мата. Клеенкаға жылтыр және түкті маталар, кейде жұмсақ болу үшін паралон пайдаланылады. Клеенка тұрмыста, полиграфияда және жиһаз өндірісінде, медицинада, т.б. қолданылады. Ол эластикалы әрі жұмсақ, берік болуы, 1,5-5 кг/м² қысымға дейін су өткізбеуі қажет. Клеенка қандай зат жағылатынына қарай майлы, латексті, поливинилхлоридті деп үшке бөлінеді. Майлы клеенка жасау үшін кендір майын кайнатып, оған каолин және пигментті бояу қосады да, матаға бірнеше рет жағады. Әр жаққан сайын кептіріп әрі каландрлап отырады. Ең соңында бетіне сурет салады да, лак жалатады.

Латексті клеенка

Латексті клеенка жасау үшін жоғары стирольді латексті қоспа дайындап онымен матаны 496 рет өңдейді, әр өңдеуден өткен сайын кептіріп, отырады. Сонымен қатар әшекей салу, лактау, бедерлі суреттер басу және вулканизациялау процестерінен өтеді. Поливинилхлоридті клеенка жасауда поливинилхлоридтің эмульсиялық және суспензиялық түрлері пайаланылады. Эмульсиялық поливинилхлоридтен пластификаторлар араластырылған паста жасалып, әр түрлі толтырғыштар мен пигменттер қосылып, мата бетіне жағылады да 200ºС температурада өңделді, сосын оны каландрлап алып суытады. Суспензиялық поливинилхлоридке пластификаторлар араластырылып жасалған ұнтақ масса ыстық өңдеуден өткенде созылымды қоспаға айналады да матаға жағылады. Суыған соң түрлі түсті өрнек салынады.

Дереккөздер

1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, Алматы 1974 жыл,5 том, бас редакторы М.Қ. Қаратаев, 468 бет.