Иманжанов Мұқан

Мұқан Иманжанов (20.12.1916, Қарағанды облысы, Жезді ауданы – 18.3.1958, Алматы) – жазушы.

Алматы есеп-санақ техникумында оқыған (1935 – 38). Республикалық радио хабарлар тарату комитетінде (1938 – 41), “Социалистік Қазақстан” газетінде әдеби қызметкер (1942 – 43), бөлім меңгерушісі (1943 – 49), “Пионер” журналында бөлім меңгерушісі (1949 – 58) қызметтерін атқарған. Тұңғыш әңгімелер жинағы “Жастық” 1948 жылы жарық көрді. “Алғашқы айлар” (1950, орыс тілінде – 1955) повесі, “Таныс қыз” (1952, 1972, орыс тілінде – 1953, 1956) романы, “Тыңдағылар” (1955) әңгіме және очерктер жинағы басылды. Иманжанов өз шығармаларында кеңестік дәуірдегі өмір шындығын, адамдардың тыныс-тіршілігі мен еңбегін, адамгершілік қасиеттерін суреттеді. Кейін “Көк белес” (1958) романы, “Өркен” (1980) атты мақалалар, естеліктер кітабы, балаларға арналған “Шаңғышылар” (1983) әңгімелер жинағы жарық көрді. Иманжанов драматургия саласында да жемісті еңбек етті. “Жас өмір” (1948), “Менің махаббатым” (1954) повесі мен пьесалар жинағын, “Сөнген шала” (1957) сатиралық комедиясын жазды.

Ұлы Отан соғысының қаһарлы жылары болатын. Бір күні «Социалистік Қазақстан» газетінде «Қош бол, шығысұлы» деген публицистикалық эссе жарық көрді. Ол майданда Отан үшін оққа ұшқан өжет командир, жалынды жас жазушы Баубек Бұлқышев туралы болатын. Соңында автордың «М. Тауұлы» деген бүркеншік аты тұрды. Оны оқығандар ойлы да әсерлі әңгімеге айрықша тебіренді. «Мұны жазған кім болды екен?» - десті. Біреулері: «Ғабит Мүсірепов шығар» - деді. Ал ол шығарманың авторы адал да еңбек сүйгіш өте кішіпейіл, қарапайым азамат, қазақ совет балалар әдебиетінің қалыптасып көркеюіне көп еңбек сіңірген жазушы Мұқан Иманжанов еді.

Мұқанның «Жастық» атты тұңғыш әңгімелер жинағы 1948 ж. жарық көрді. Одан кейін «Таныс қыз», «Алғашқы айлар», «Тыңдағылар», «Азамат мақтанышы» және басқа кітаптары басылып шықты. «Алғашқы айлар» повесі жұрт назарын ерекше аударған шығарма болды. Онда мектеп өмірі, оқу мен еңбекті ұштастыру мәселесі, мұғалімдердің ауыр да абыройлы еңбегі шебер бейнеленеді. Көптеген әңгімелерінде балалардың арман-мақсаты , отан сүйгіштігі, еңбекқорлығы, көпшілдігі, турашыл адалдығы әрі нанымды, әрі тапқырлықпен тартымды суреттеледі.

«Социалистік Қазақстан» газетінде, «Пионер» журналында бөлім меңгерушісі болып қызмет атқарған жылдарында ізденгіш, білімдар, бауырмал жазушы шебер шығармалары арқылы жас қаламгерге көркемдік ықпал жасады, ондаған талапкерлерге ағалық ақыл, пайдалы кеңесін айтып, тәлім берді. М. Иманжанов «Жас өмір», «Менің махаббатым», «Сөнген шала», пьесаларын жазып, драматургия саласында да еңбек етті.

Сілтемелер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том

• Мұқан Иманжанов
• Мұқан Иманжановтың өмірі мен қызметі, шығармашылығы
• М. Дуйсенов., ИМАНЖАНОВ, Мукан, Краткая литературная энциклопедия.