Жүсіп Зылиха ғашықтық дастан Негізінен Інжіл мен Құрандағы Жүсіп пайғамбар туралы оқиғаға құрылған Сюжеті Шығыстың көп а

"Жүсіп - Зылиха" - ғашықтық дастан. Негізінен Інжіл мен Құрандағы Жүсіп пайғамбар туралы оқиғаға құрылған. Сюжеті Шығыстың көп ақындарының өзек болған. Оның ауызша нұскаларымен бірге жазба нұсқалары да бар. Дастанның көне қолжазбалары Британия және Будлин кітапханасында сақталған. Қазақ халқы арасына "Жүсіп - Зылиха" жыры ерте кезден-ақ кең тараған. Мысалы, Алтын Орда дәуірі әдебиетінің көрнекті өкілі Дүрбек ақын да оғыз-қыпшақ тілінде "Жүсіп - Зылиха" (1409) дастанын жазған. Дастанның 1516 жылы көшірілген ең көне нұсқасы Тұркияның Топқани кітапханасында, ал 1563 жылы көшірілген 2-нұсқасы Париж ұлттық кітанханасының сирек кездесетін қолжазбалар қорында сақтаулы тұр. Дүрбек дастанға Алтын Орда мен Мауераннаһрда 14-15 ғасырларда болған кейбір тарихи оқиғаларды озек еткен. Дастанның негізгі идеясы - ел билеушілер арасындағы тәж бен тақ үшін, байлық пен мансап үшін жиі-жиі болатын қанды соғыстардың, агайын адамдар арасындағы бақталастық пен алауыздықтың, шектен тыс қатыгездіктің зардаптарын көрсету. "Жүсіп - Зылиха" дастанының сюжетін өзге ақындар да нәзира үлгісімен қайта жырлаған. Мысалы, қазақ ақыны Ж.Шайхысыламұлы да осы сюжетті арқау еткен "Жүсіп - Зылиха" қиссасын жазып, оны Қазан баспаларынан бірнеше рет (1898, 1901, 1913) бастырып шығарған.

Дереккөздер

Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1

Бұл мақала — қазақ әдебиеті туралы бастама мақала. Оны толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.

[1] Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6

[2] Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1