Жасақ (салық)

Жасақ (моңғ. засаг «билік»; тат. yasaq — заттай , башқ. яһаҡ «подат, салық») – Ресейде XV - XX ғасырдың басында Сібір мен Солтүстік халықтарынан заттай салық, негізінен бағалы аң терісі арқылы. Негізінен және аңшылық кәсіппен айналысқан орыс емес халықтарға салынған. Жасақ алу XV – XVIII ғасыларда Еділ бойында, XVII – XX ғасыларда Сібірде жүзеге асырылды. Жасақ қазына есебіне бағалы аң терілерімен немесе малмен төленді. Жасақ Ресейге бодандықтың бір белгісі болды. Ол әрбір тайпа мен ру үшін жеке белгіленді. Жасақ татарлары мен башқұрттар үшін жер салығы, Сібірдің кейбір халықтары үшін жан басылық, сахалар (якут) үшін мал басының санағына байланысты салынды. 18 ғасырдан Жасақ салықпен алмастырыла бастады (Еділ бойында 1720 жылдан, Сібірде 1822 жылдан кейін). Жасақ жинаушылардың өз міндеттерін асыра пайдалануы Жасақтық комиссияның көмегімен реттелуге тиіс болды. Ясақ жинау мәселесімен Сібір приказы, 1763 жылдан кейін Ұлы мәртебелі императорлық кеңсе айналысты. Жасақтың көлемі шамалы өзгерген күйінде 1917 жылғы Ақпан революциясына дейін сақталып келді.

Жасақ

Дереккөздер

1. 1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том