Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Едіге тауындағы тас мүсіндер - Ұлытау төңірегіндегі тарихи екі дәуірді қамтитын тас мүміндер тобы. Қарағанды обл. Ұлытау сілемі, Едіге тауының етегіндегі Қорғантас ауылынан оңтүстікке қарай 5 км жерде орналасқан. 1946-60 жылдарда Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы зерттеген. Мұндағы 12 ғұрыптық қоршаулар мен обалар солтүстіктен оңтүстікке дейін тізбектеле салынған. Түркі қағанат заманының (6-7 ғ.) ескерткіштері әдеттегідей қырынан қойылған үлкен тақташалардан төртбұрыш немесе шаршы түрінде жасалған. Бұлардың кішілерінің аумагы 1.8х2 м, үлкендері 5.9х6 м-дей. Бетімен күншығысқа қараған тас мүсіндер қоршаулардың шығыс іргесінде тұр, одан әрі балбалдар тізбегі жалғасады. Ең кіші тізбектің ұзындығы 5м, ең үлкені 250 м-ге жетеді. Қыпшақ кезеңіне жататын ескерткіштер (8 – 13 ғасырлар) қоршау емес, тастан үйілген обалар түрінде қаланған және бұлардың балбалдар тізбегі жоқ. Мүсіндер қиратылып, бүлінген. 2 мүсін жақсырақ сақталаған. Биіктігі 180 см, ені 28 см, қалыңдығы 22 см. Мүсінде ұзын мұрты, үлкен дөңгелек көзді, отра жастағы ер адамның бейнесі айқын бедерленген. Биіктігі 140см, ені 32 см 5-мүсін қыпшақ заманына жатады. Бұл, әсіресе, адам бейнесінің толық түсірілмеуінен байқалады. Тас мүсін орнату дәстүрінің қыпшақ кезеңіне қарай әлсіреуі сол кездегі қоғам дамуына, ең алдымен ислам дінінің нығаюына байланысты болған.
Дереккөз
- Ә. Марғұлан, Ұлытау төңірегіндегі тас мүсіндер, 1966.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Edige tauyndagy tas mүsinder Ұlytau toniregindegi tarihi eki dәuirdi kamtityn tas mүminder toby Қaragandy obl Ұlytau silemi Edige tauynyn etegindegi Қorgantas auylynan ontүstikke karaj 5 km zherde ornalaskan 1946 60 zhyldarda Ortalyk Қazakstan arheologiyalyk ekspediciyasy zerttegen Mundagy 12 guryptyk korshaular men obalar soltүstikten ontүstikke dejin tizbektele salyngan Tүrki kaganat zamanynyn 6 7 g eskertkishteri әdettegidej kyrynan kojylgan үlken taktashalardan tortburysh nemese sharshy tүrinde zhasalgan Bulardyn kishilerinin aumagy 1 8h2 m үlkenderi 5 9h6 m dej Betimen kүnshygyska karagan tas mүsinder korshaulardyn shygys irgesinde tur odan әri balbaldar tizbegi zhalgasady En kishi tizbektin uzyndygy 5m en үlkeni 250 m ge zhetedi Қypshak kezenine zhatatyn eskertkishter 8 13 gasyrlar korshau emes tastan үjilgen obalar tүrinde kalangan zhәne bulardyn balbaldar tizbegi zhok Mүsinder kiratylyp bүlingen 2 mүsin zhaksyrak saktalagan Biiktigi 180 sm eni 28 sm kalyndygy 22 sm Mүsinde uzyn murty үlken dongelek kozdi otra zhastagy er adamnyn bejnesi ajkyn bederlengen Biiktigi 140sm eni 32 sm 5 mүsin kypshak zamanyna zhatady Bul әsirese adam bejnesinin tolyk tүsirilmeuinen bajkalady Tas mүsin ornatu dәstүrinin kypshak kezenine karaj әlsireui sol kezdegi kogam damuyna en aldymen islam dininin nygayuyna bajlanysty bolgan DerekkozӘ Margulan Ұlytau toniregindegi tas mүsinder 1966