Дәруіш – дүниедегі істер мен қызықтардан бас тартқан, жұрттан оқшау жүретін, оңаша тұрмыс кешіретін, рухани жетілуді мақсат еткен, мәлім діни не мистикалық ағымға берілген оқшауланушы адам; ол көбінесе сопылық ағымдағыларда кездеседі. Олар кейде қайыр сұрау арқылы өздерін асырайды, бірақ байлық жинамайды, олар өздерін рухани жетілуші деп есептейді, өмір талпыныстарынан қағыс жасауға тырысады, немесе қоғамдық өмірді жек көреді. Дәруіштердің сопылық бауырластығы XIII—IX ғасырларда мұсылман әлеміне кең тараған. Қожа Ахмет Ясауи тариқаты жолын ұстанған дәруіштер түркі халықтарына исламды насихаттап, басқа елдермен рухани, мәдени байланыстар орнатуға өзіндік үлес қосты. Бірақ олардың өмірге жат көзқарастары мен мистикасы жұрт арасында түрлі жаңсақ пікірлерді де туғызуға себеп болды.
Түрлері
Дәруіштер екі түрлі болады:
- бірі, дорба арқалап, ел кезіп, рухани ілім таратушы сопылар;
- екіншісі — сопылық бауырластыққа (тарикатқа) кіріп, пір (шейх) басқаратын арнаулы мекен-жайларда тұратын, бір жерде уағыз жүргізіп, сондай-ақ, өзін-өзі жетілдіріп отыратын Дәруіштер. Дегенмен, қазіргі заман мағынасында, жұрттан оңашаланып, қаңғырып, өмірдің қоғамдық формасынан алшақ қалған адамдарды да, мейлі ол діни, не басқалай себеп болсын, біртұтас дәруіш, дуана, сопы деп атауы мүмкін.
Дереккөздер
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Dәruish dүniedegi ister men kyzyktardan bas tartkan zhurttan okshau zhүretin onasha turmys keshiretin ruhani zhetiludi maksat etken mәlim dini ne mistikalyk agymga berilgen okshaulanushy adam ol kobinese sopylyk agymdagylarda kezdesedi Olar kejde kajyr surau arkyly ozderin asyrajdy birak bajlyk zhinamajdy olar ozderin ruhani zhetilushi dep eseptejdi omir talpynystarynan kagys zhasauga tyrysady nemese kogamdyk omirdi zhek koredi Dәruishterdin sopylyk bauyrlastygy XIII IX gasyrlarda musylman әlemine ken taragan Қozha Ahmet Yasaui tarikaty zholyn ustangan dәruishter tүrki halyktaryna islamdy nasihattap baska eldermen ruhani mәdeni bajlanystar ornatuga ozindik үles kosty Birak olardyn omirge zhat kozkarastary men mistikasy zhurt arasynda tүrli zhansak pikirlerdi de tugyzuga sebep boldy TүrleriDәruishter eki tүrli bolady biri dorba arkalap el kezip ruhani ilim taratushy sopylar ekinshisi sopylyk bauyrlastykka tarikatka kirip pir shejh baskaratyn arnauly meken zhajlarda turatyn bir zherde uagyz zhүrgizip sondaj ak ozin ozi zhetildirip otyratyn Dәruishter Degenmen kazirgi zaman magynasynda zhurttan onashalanyp kangyryp omirdin kogamdyk formasynan alshak kalgan adamdardy da mejli ol dini ne baskalaj sebep bolsyn birtutas dәruish duana sopy dep atauy mүmkin DerekkozderIslam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul Islam turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz