Дизентерия амебасы қарапайымдардың саркодалылар классына саркомастигафоралылар типіне жататын бір түрі Жер шарында кең т

Дизентерия амебасы- қарапайымдардың саркодалылар классына, саркомастигафоралылар типіне жататын бір түрі. Жер шарында кең тараған. 3 класс тармағына Амебиаз ауруын тудырады(амеба дизентериясы). Түр алғаш рет 1875ж. Ф.А. Лешпен сипатталған.

Көлемі бойынша кәдімгі амебадан(ameba proteus) кішірек, қозғалады. Жалған аяқтары (псевоподиялары) кәдімгі амебаға қарағанда кішірек. Эктоплазмасы эндоплазмасынан ажыраған, псевдоподиялары қысқа және кең.

Үш формада болады: ұлпалық, жарық(просветной) және циста түрінде. Ұлпалық формасы ауруға шалдыққан адамда көрінеді.

Тіршілік циклі

Жұғу

Тоқ ішектің жоғарғы бөлімдеріне циста(12мкм) түскенде ауру басталады. Цисталар тоқ ішекте жарық формасына(20мкм) айналып, тоқ ішектің қабырғаларына ұлпалық формасында(20-60мкм) енеді. Бұл қабыну мен жаралардың (язва) түзілуіне әкеледі. Бұл форма үлкен вегетативті немесе эритрофаг деп аталады.

Үлкен вегетативті форма

Амебаның жарық және ұлпалық түрлері жаралардан(язва) ішектің саңылауларына түскеннен кейін 30мкм дейін үлкейіп, эритроциттерді фагоциттейді. Большая вегетативная форма Кейде амебалар ішектен қан тамырлары арқылы басқа мүшелерге өтеді (көбіне бауыр). Сонда екіншілік ошақтар-абсцессаларды (сыртқы амебиаз) жасайды. Өткір фазаның басылуы кезінде эритрофагтар кішірейіп, жарық формасына өтеді. Ол ішекте инцистирленеді. Дефекация (үлкен дәрет) кезінде шығарылған ол 15-20 минут ішінде өледі.

Циста

Цисталар тік ішекте фекалийлердің қоюлануы нәтижесінде түзіледі. Жарық формасы қабықпен қоршаланып, шар тәрізді цистаға айналады(12мкм). Оның эритрофагтардікі сияқты 4 ядросы болады.