Бодо — талшықты ағзалар типінің өкілі. Бұл – талшықтарының жәрдемімен қозғалатын біржасушалы жәндік. Талшықты жәндіктердің бірнеше отрядтары бар.
Құрылысы
Бодо – біржасушалы, талшықты жәндік. Тұрқы 10 – 20 мкм. Өте ұсақ болғандықтан, бодоны микроскоп арқылы көре аламыз. Оның денесін плазмалы жарғақша қаптайды. Жарғақша цитоплазманы қаптайтын икемді пелликуламен астарланады. Сондықтан бодо пішінін әр түрлі қалыпқа өзгерте алады. Дене пішінінің өзгеруіне жарғақша мен пелликуладағы тілкемшелер, талшықтар және цитоплазмадағы жиырылғыш талшықтар әсер етеді. Бодоның ядросы бар. Ядро цитоплазмадан қабықшасы арқылы бөлініп тұрады. Бодо денесінің құрылымын, өзге де түрлі жағдаяттарды ядро реттейді. Бодо цитоплазмасында денені қуатпен қамтамасыз етеін органоид – митохондрия бар.
Қозғалуы
Бодо денесінің алдыңғы жағынан бірі ұзын, бірі қысқа екі талшық көрінеді. Алға созылған талшық тез ширатылып бұралған кезде бодоның денесі өз осінен айналады. Сөйтіп талшықтар суға бұрғыша бұралып, бодоны алға тартады. Бодо талшық қимылының жәрдемімен жайлап қозғалады. Артқа қараған талшық бодоның алға қозғалуына бұлқын тәрізді бағыт береді. Талшықтар қозғалысының әсерінен судағы ұсақ ағзалар бодоның аузына қарай ағылады.
Ас қорытуы
Бодоның ауыз төңірегінде ас қорытатын вакуоль түзіледі. Вакуольге түскен қорек асқорыту сөлінің әсерінен қорытылып, цитоплазмаға өтеді. Қорек цитоплазмада зат алмасу кезінде бодо денесін құрастыруға жұмсалады. Қорытылмай қалған қажетсіз заттар бодоның аузы арқылы сыртқа шығарылады. Қажетсіз заттардың бөлінуіне дененің алдыңғы жағындағы жиырылғыш вакуоль қатысады.
Тыныс алуы
Бодо суда еріген оттегімен тыныс алады. Оттегінің денеге таралуы бодоның бүкіл денесі арқылы осмостық жолмен реттеледі. Бодо денесіндегі цитоплазма оттегінің әсеріне күрделі заттарды қарапайым заттарға ыдыратады. Соның нәтижесінде бодоның тіршілік әрекетіне қажетті энергия түзіледі.
Бөлінуі
Бодо денесінің алдыңғы жағында бір ядро болады. Қолайлы жағдай болғанда ядро бөліне бастайды. Бодо жыныссыз жолмен көбейген кезде ядродағы хромосомалар саны екі еселенеді. Бодо жасушасы ұзынынан бойлай екіге бөлінеді. Бөліну барысында ядро және жасушадағы барлық тірі заттар жаңадан түзілетін жасушаларға тең бөлініп таралады.
Дереккөздер
http://worldofschool.ru/biologiya/stati/mikro/org/prost/zhgut/bodo-tipichnoe-zhivotnoe-zhgutikonosec Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы. http://www.myshared.ru/slide/957196/ Биология 7-сынып
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bodo talshykty agzalar tipinin okili Bul talshyktarynyn zhәrdemimen kozgalatyn birzhasushaly zhәndik Talshykty zhәndikterdin birneshe otryadtary bar Talshyktylardyn san aluandygyҚurylysyBodo birzhasushaly talshykty zhәndik Turky 10 20 mkm Өte usak bolgandyktan bodony mikroskop arkyly kore alamyz Onyn denesin plazmaly zhargaksha kaptajdy Zhargaksha citoplazmany kaptajtyn ikemdi pellikulamen astarlanady Sondyktan bodo pishinin әr tүrli kalypka ozgerte alady Dene pishininin ozgeruine zhargaksha men pellikuladagy tilkemsheler talshyktar zhәne citoplazmadagy zhiyrylgysh talshyktar әser etedi Bodonyn yadrosy bar Yadro citoplazmadan kabykshasy arkyly bolinip turady Bodo denesinin kurylymyn ozge de tүrli zhagdayattardy yadro rettejdi Bodo citoplazmasynda deneni kuatpen kamtamasyz etein organoid mitohondriya bar ҚozgaluyBodo denesinin aldyngy zhagynan biri uzyn biri kyska eki talshyk korinedi Alga sozylgan talshyk tez shiratylyp buralgan kezde bodonyn denesi oz osinen ajnalady Sojtip talshyktar suga burgysha buralyp bodony alga tartady Bodo talshyk kimylynyn zhәrdemimen zhajlap kozgalady Artka karagan talshyk bodonyn alga kozgaluyna bulkyn tәrizdi bagyt beredi Talshyktar kozgalysynyn әserinen sudagy usak agzalar bodonyn auzyna karaj agylady As korytuyBodonyn auyz tonireginde as korytatyn vakuol tүziledi Vakuolge tүsken korek askorytu solinin әserinen korytylyp citoplazmaga otedi Қorek citoplazmada zat almasu kezinde bodo denesin kurastyruga zhumsalady Қorytylmaj kalgan kazhetsiz zattar bodonyn auzy arkyly syrtka shygarylady Қazhetsiz zattardyn bolinuine denenin aldyngy zhagyndagy zhiyrylgysh vakuol katysady Tynys aluyBodo suda erigen ottegimen tynys alady Otteginin denege taraluy bodonyn bүkil denesi arkyly osmostyk zholmen retteledi Bodo denesindegi citoplazma otteginin әserine kүrdeli zattardy karapajym zattarga ydyratady Sonyn nәtizhesinde bodonyn tirshilik әreketine kazhetti energiya tүziledi BolinuiBodo denesinin aldyngy zhagynda bir yadro bolady Қolajly zhagdaj bolganda yadro boline bastajdy Bodo zhynyssyz zholmen kobejgen kezde yadrodagy hromosomalar sany eki eselenedi Bodo zhasushasy uzynynan bojlaj ekige bolinedi Bolinu barysynda yadro zhәne zhasushadagy barlyk tiri zattar zhanadan tүziletin zhasushalarga ten bolinip taralady Bodonyn bolinuiDerekkozderhttp worldofschool ru biologiya stati mikro org prost zhgut bodo tipichnoe zhivotnoe zhgutikonosec Muragattalgan 4 nauryzdyn 2016 zhyly http www myshared ru slide 957196 Biologiya 7 synyp