Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақ шақшақай (лат. Motacilla alba) - шағын денелі (20-25 г), әдемі, жіңішке тұмсықты, ұзын құйрықты құс.
| Ақ шақшақай | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 M. alba alba | ||||||||||||||
 (IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Motacilla alba Linnaeus, 1758 |
Биологиялық сипаттама
Қазақстанда көптеген жерлерде әркімге белгілі бұл құсты «шымшық» деп қате атап жүр. Ақ шақшақайдың жоны - сұр және бауыры - ақ, төсі - қара, қара «телпегі» бар. Әдетте жерде жүреді, ұзын құйрығын жоғарыдан төмен қарай теңселтіп, көзі шалған бунақдененің соңынан қуалап, біраз жүгіреді де, бунақденені әуеде аулау үшін ұшып, көтеріледі. Толқындата, бір сарынды көтеріліп-төмендеп ұшады. Дауысы сыңғырлап, аздап қысқа әуенмен сайрайды.Ұяларды шақшақай кез келген қуыстарға салып, көбінесе жүн және қауырсын төсеп жылылайды. Салындыдағы 5-6 ақшыл сұр жұмыртқаларды аналығы 12-14 күн басады. Балапандарды ата-енелері бірлесіп сонша уақытқа жуық қоректендіреді. Бұл жазда екі рет балапан өргізіп үлгереді.
Таралуы
Бұл шақшақай - тек қана Қазақстанның солтүстігі мен шығысында қоныстанады, негізінде орман және орманды дала өңірінің құсы. Суқоймаға таяу орнығады, алайда соңғы жылдары адам түрғын үйлеріне барған сайын жақын орын тебуде. Соның ішінде үлкен қалалар да бар. Қыркүйек және қазан айларында қыстау үшін Азияның оңтүстік өңірлеріне ұшып кетеді. Наурыз-сәуірде қайта оралады. Бұл кезде Қазақстан аумағының барлығынан ұшып өтеді, сондықтан барлық жерде кездесуі мүмкін.
Дереккөз
1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.
- Motacilla alba. Version 2013.2. (2013). Тексерілді, 26 қараша 2013.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ak shakshakaj lat Motacilla alba shagyn deneli 20 25 g әdemi zhinishke tumsykty uzyn kujrykty kus Ak shakshakajM alba alba IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby TorgajtәrizdilerTukymdasy Tegi Tүri M albaMotacilla alba Linnaeus 1758 source source source source source source Motacilla albaCuculus canorus canorus Motacilla albaBiologiyalyk sipattamaҚazakstanda koptegen zherlerde әrkimge belgili bul kusty shymshyk dep kate atap zhүr Ak shakshakajdyn zhony sur zhәne bauyry ak tosi kara kara telpegi bar Әdette zherde zhүredi uzyn kujrygyn zhogarydan tomen karaj tenseltip kozi shalgan bunakdenenin sonynan kualap biraz zhүgiredi de bunakdeneni әuede aulau үshin ushyp koteriledi Tolkyndata bir saryndy koterilip tomendep ushady Dauysy syngyrlap azdap kyska әuenmen sajrajdy Ұyalardy shakshakaj kez kelgen kuystarga salyp kobinese zhүn zhәne kauyrsyn tosep zhylylajdy Salyndydagy 5 6 akshyl sur zhumyrtkalardy analygy 12 14 kүn basady Balapandardy ata eneleri birlesip sonsha uakytka zhuyk korektendiredi Bul zhazda eki ret balapan orgizip үlgeredi TaraluyBul shakshakaj tek kana Қazakstannyn soltүstigi men shygysynda konystanady negizinde orman zhәne ormandy dala onirinin kusy Sukojmaga tayau ornygady alajda songy zhyldary adam tүrgyn үjlerine bargan sajyn zhakyn oryn tebude Sonyn ishinde үlken kalalar da bar Қyrkүjek zhәne kazan ajlarynda kystau үshin Aziyanyn ontүstik onirlerine ushyp ketedi Nauryz sәuirde kajta oralady Bul kezde Қazakstan aumagynyn barlygynan ushyp otedi sondyktan barlyk zherde kezdesui mүmkin Derekkoz1 Mektep enciklopediyasy Almaty Atamura 2010 Motacilla alba Version 2013 2 2013 Tekserildi 26 karasha 2013