Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Астеризм-сфералық немесе басқа дөңес қисық сызықты беттің көмегімен (кабошон), кристаллдың жарығымен пайда болатын жұлдызшалы фигура, кейбiр минералдардың кристаллдарындағы оптикалық эффекті.
Астеризм корундтар, (альмандин, демантоид) анар, (төрт сәуле жұлдызы) диопсид, берилл, кейбiр кварцтар, шпинелде айқындалады. Астеризмді шарттайтын негізгі себеп, ине сияқты қосындылардың кристаллында бар, бағдарлалған параллель бас кристаллографиялық өстер болып табылады. Мұндай қосындылардың жуандығы көрнектi жарықтың толқын ұзындығына жақын, және олар бiрнеше жүйелердi құрастырады, әрбір қосылғандарда параллель бағытталған, әртүрлi жүйелер қосындылардың арасындағы бұрыштар кристаллографиялық өстердiң арасындағы бұрыштарға сәйкес келедi.
Кристаллдың жарығымен бұндай қосындылардың торларындағы жарығы бір нүктелерінде "жұлдыз" байқалады. Жұлдыздың сәулелерiнiң саны кристаллды симметрияға байланысты болады. (Шпинделдер) Текше сингониясының кристаллдары екі өзара перпендикуляр жүйлері екі жолақтарды құрастырады, яғни төрт сәулелі жұлдызды, (берилл )корундтар қасында тригональ гексагоналды немесе гексагоналды сингонияның кристаллдарында, - үш жүйелердің қосындылары үш жолақтарды құрастырады, демек алты сәулелі жұлдыз.
(Лағыл, сапфир) корундатрдағы рутилдың ине сияқты микрокристаллдарын мұндай қосындылар ретiнде жиiрек алға шығады (әдетте бұл нәзiк қуысты өзекшелердi лағылдардағы жүйе). Жасаушы үш жүйе, әрбіреуіндегі микрокристаллдары тек қана өзара параллель емес, олар негізгі жазықтықта параллель бағытталған. Кейбір жағдайда он екі сәулелік астериз де кездеседі: бұл жағдайда корундты кристаллда екі супержүйелі қосындылар кездеседі: олардың әрқайсысының қосындыларын үш нормалды жүйелер құрастырады, алты сәулелі корундты астеризмдай, және бұл супержүйелер бір-бірінен 30° бұрышқа бұрылған. Екі супержүйенің барлық қосындылары біреуімен параллель, негізгі жазықтықтар. Бұл екi супержүйелер нәтижеде ортақ орталығы бар екi алты сәуле жұлдыздарын құрастырады. 1949 жылда келесi жылулық өңдеуi бар титанның диоксидiнiң қосымшасы бар шихтасынан алғашқы жұлдызша сияқты корундтары, кристаллдағы рутилдың шамданған рекристаллизациясымен синтез жасаған.
Дереккөздер
- Г. Смит. Драгоценные камни — М.: Мир, 1980. — С. 76.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Asterizm sferalyk nemese baska dones kisyk syzykty bettin komegimen kaboshon kristalldyn zharygymen pajda bolatyn zhuldyzshaly figura kejbir mineraldardyn kristalldaryndagy optikalyk effekti Asterizm kaboshondagy sapfir Asterizm korundtar almandin demantoid anar tort sәule zhuldyzy diopsid berill kejbir kvarctar shpinelde ajkyndalady Asterizmdi sharttajtyn negizgi sebep ine siyakty kosyndylardyn kristallynda bar bagdarlalgan parallel bas kristallografiyalyk oster bolyp tabylady Mundaj kosyndylardyn zhuandygy kornekti zharyktyn tolkyn uzyndygyna zhakyn zhәne olar birneshe zhүjelerdi kurastyrady әrbir kosylgandarda parallel bagyttalgan әrtүrli zhүjeler kosyndylardyn arasyndagy buryshtar kristallografiyalyk osterdin arasyndagy buryshtarga sәjkes keledi Kristalldyn zharygymen bundaj kosyndylardyn torlaryndagy zharygy bir nүktelerinde zhuldyz bajkalady Zhuldyzdyn sәulelerinin sany kristalldy simmetriyaga bajlanysty bolady Shpindelder Tekshe singoniyasynyn kristalldary eki ozara perpendikulyar zhүjleri eki zholaktardy kurastyrady yagni tort sәuleli zhuldyzdy berill korundtar kasynda trigonal geksagonaldy nemese geksagonaldy singoniyanyn kristalldarynda үsh zhүjelerdin kosyndylary үsh zholaktardy kurastyrady demek alty sәuleli zhuldyz Lagyl sapfir korundatrdagy rutildyn ine siyakty mikrokristalldaryn mundaj kosyndylar retinde zhiirek alga shygady әdette bul nәzik kuysty ozekshelerdi lagyldardagy zhүje Zhasaushy үsh zhүje әrbireuindegi mikrokristalldary tek kana ozara parallel emes olar negizgi zhazyktykta parallel bagyttalgan Kejbir zhagdajda on eki sәulelik asteriz de kezdesedi bul zhagdajda korundty kristallda eki superzhүjeli kosyndylar kezdesedi olardyn әrkajsysynyn kosyndylaryn үsh normaldy zhүjeler kurastyrady alty sәuleli korundty asterizmdaj zhәne bul superzhүjeler bir birinen 30 buryshka burylgan Eki superzhүjenin barlyk kosyndylary bireuimen parallel negizgi zhazyktyktar Bul eki superzhүjeler nәtizhede ortak ortalygy bar eki alty sәule zhuldyzdaryn kurastyrady 1949 zhylda kelesi zhylulyk ondeui bar titannyn dioksidinin kosymshasy bar shihtasynan algashky zhuldyzsha siyakty korundtary kristalldagy rutildyn shamdangan rekristallizaciyasymen sintez zhasagan DerekkozderG Smit Dragocennye kamni M Mir 1980 S 76 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet