Ұлттық шоттар - елдің экономикалық қызметінің толық бейнесін алу мақсатымен шоттар мен кестелер түрінде құрылған өзара байланысты жиынтығы, яғни әдетте бір жылғы жиынтық қоғамдық өнім мен жалпы ішкі өнімді өндіру, бөлу және ақырғы пайдалану үдерісін сипаттайтын нысанындағы кестелер жүйесі.
Бухгалтерлік шоттардағы сияқты мұнда да түрлі теңгерімдер жасалады. Мыс., шаруашылық өмірдің сан алуан үдерісіне қатысушы түрлі шаруашылық бірліктердің кірісі мен шығысы салыстырылады. Ретке келтірілген бұл шоттардың бәрі бірге алғанда құнды белгілі бір нысанда бір агенттен екіншісіне беруден тұратьш әрбір қарапайым операцияны тиянақтап тіркейді. Макроэкономикалық талдауда ұлттық жалпы өнімнің жасалуы, ұлттық табыстың бөлінуі мен пайдаланылуы, капиталдың құралуы, белгілі бір елдің экономикалық агенттері сыртқы дүниемен жасайтын операция үдерістерін көрсететін жиынтық ұлттық шоттар қолданылады.
Ұлттық шоттар жүйесінде мынадай негізгі шоттар қамтылады:
а) ішкі экономика шоттары: тауарлар мен көрсетілетін қызметтер, өндіріс, кіріс, кірісті бөлу, кірісті пайдалану, күрделі қаржы шығыны, шоттары, қаржы шоты;
ә) “қалған дүние” шоттары: басқа елдермен ағымдағы операциялар, күрделі қаржы шығыны, қаржы шоттары (сыртқы борыштар мен несиелер).
Сонымен қатар секторлар мен қосалқы секторлардың шоттары, салааралық теңгерім кестелері, басқа да бірқатар шоттар бөліп көрсетіледі. Барлық шоттар мен кестелер тиісті кезеңнің ағымдағы бағасымен, сондай-ақ тұрақты бағамен бағаланады. Бағалар индексі мен өнімнің (тауарлар мен көрсетілген қызметтердің) біріктірілген жүйесі құрылады. Халықар. теңгерімдер жүйесі де халықар. стандарттар негізінде Ұлттық шоттар жүйесінің тәсілі бойынша құрылуға тиіс. Макроэкономикалық талдауда ұлттық жалпы өнімнің жасалуы, ұлттық табыстың бөлінуі мен пайдаланылуы, капиталдың құралуы, белгілі бір елдің экономикалық агенттері сыртқы дүниемен жасайтын операция үдерістерін көрсететін жиынтық Ұлттық шоттар қолданылады.
Дереккөздер
- Қаржы-экономика сөздігі. — Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, «Зияткер» ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — экономика бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ұlttyk shottar eldin ekonomikalyk kyzmetinin tolyk bejnesin alu maksatymen shottar men kesteler tүrinde kurylgan ozara bajlanysty zhiyntygy yagni әdette bir zhylgy zhiyntyk kogamdyk onim men zhalpy ishki onimdi ondiru bolu zhәne akyrgy pajdalanu үderisin sipattajtyn nysanyndagy kesteler zhүjesi Buhgalterlik shottardagy siyakty munda da tүrli tengerimder zhasalady Mys sharuashylyk omirdin san aluan үderisine katysushy tүrli sharuashylyk birlikterdin kirisi men shygysy salystyrylady Retke keltirilgen bul shottardyn bәri birge alganda kundy belgili bir nysanda bir agentten ekinshisine beruden turatsh әrbir karapajym operaciyany tiyanaktap tirkejdi Makroekonomikalyk taldauda ulttyk zhalpy onimnin zhasaluy ulttyk tabystyn bolinui men pajdalanyluy kapitaldyn kuraluy belgili bir eldin ekonomikalyk agentteri syrtky dүniemen zhasajtyn operaciya үderisterin korsetetin zhiyntyk ulttyk shottar koldanylady Ұlttyk shottar zhүjesinde mynadaj negizgi shottar kamtylady a ishki ekonomika shottary tauarlar men korsetiletin kyzmetter ondiris kiris kiristi bolu kiristi pajdalanu kүrdeli karzhy shygyny shottary karzhy shoty ә kalgan dүnie shottary baska eldermen agymdagy operaciyalar kүrdeli karzhy shygyny karzhy shottary syrtky boryshtar men nesieler Sonymen katar sektorlar men kosalky sektorlardyn shottary salaaralyk tengerim kesteleri baska da birkatar shottar bolip korsetiledi Barlyk shottar men kesteler tiisti kezennin agymdagy bagasymen sondaj ak turakty bagamen bagalanady Bagalar indeksi men onimnin tauarlar men korsetilgen kyzmetterdin biriktirilgen zhүjesi kurylady Halykar tengerimder zhүjesi de halykar standarttar negizinde Ұlttyk shottar zhүjesinin tәsili bojynsha kuryluga tiis Makroekonomikalyk taldauda ulttyk zhalpy onimnin zhasaluy ulttyk tabystyn bolinui men pajdalanyluy kapitaldyn kuraluy belgili bir eldin ekonomikalyk agentteri syrtky dүniemen zhasajtyn operaciya үderisterin korsetetin zhiyntyk Ұlttyk shottar koldanylady DerekkozderҚarzhy ekonomika sozdigi Almaty ҚR Bilim zhәne gylym ministrliginin Ekonomika instituty Ziyatker ZhShS 2007 ISBN 978 601 215 003 2Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul ekonomika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz