Қарулы қақтығыстар құқығы - соғыс жүзгізу тәсілдері мен құралдарын шектеу, сонымен қатар қарсыласушы екі жақ және арасында қарым-қатынасты шешу мақсатында қолданылатын жиынтығы.
Қарулы қақтығыстар құқығы Женева, Гаага конвенцияларында, сонымен қатар БҰҰ БА-ның қарарларында және т.б. құжаттарда орын алған. 1907 жылғы ІІІ Гаага конвенциясына сәйкес, бірінші жақ соғыс бастамас бұрын соғыс ашатындығы туралы хабарлауы керек немесе соғыс ашу жөніндегі шартпен ультиматум қоятындығын жариялауы тиіс. Соғыс жағдайы жөнінде бейтарап мемлекеттер хабардар болулары керек.
БҰҰ БА-ның 1974 ж. 14 желтоқсандағы № 3314 қарарына сәйкес төмендегідей жағдайлар агрессия актілері ретінде анықталады (соғыс ашу туралы жариялану/жарияланбағанына қарамастан):
- бір мемлекеттің келесі бір мемлекет аумағына қарулы күштерінің енуі, оны аннексиялау немесе оккупациялау (тіпті уақытша негізде болса да);
- басқа мемлекет аумағына қарсы қару қолдану немесе бомбалау;
- басқа мемлекет порттары немесе жағалауын қоршауға алу;
- басқа мемлекеттің қарулы күштеріне шабуыл жасау және т.б.
Негізгі қағидалар
Қарулы қақтығыстар құқығының негізгі қағидаларын 3 топқа бөлуге болады:
- жалпы қағидалар;
- қарулы қақтығыс әдістері мен құралдарын реттеуші қағидалар;
- қарулы қақтығысқа қатысушылар мен азаматтық халықты қорғау қағидалары.
Жалпы қағидалар құқықтық саланың барлық қағидаларын біріктіреді. Мысалы, мемлекеттердің бейбір өмір сүру қағидасы, гуманизм қағидасы, халықаралық құқық нормалары мен принциптерін бұзғаны үшін жауапкершілік қағидасы, қарулы қақтығыс әдістері мен құралдарын шектеу қағидасы және т.б.
Адамгершілік (гуманизм) қағидасы - қарулы қақтығыстар құқығының ескі қағидаларының бірі. Бұл қағиданың мәні - қарсыласушы тараптартың әскери қажеттілікпен ақталмайтын зорлық-зомбылық қолдануына тыйым салу. соғысушы тараптардың әскери тұтқындарға қатысты адамгершілікпен қарау талап етіледі делінген (13-б.).
Кемсітушілікке жол бермеу қағидасы адамзаттың тегі, діні, әлеуметтік жағдайы немесе дәрежесіне қарамастан, бірдей қарауды білдіреді.
Халықаралық құқық нормалары мен принциптерін бұзғаны үшін жауапкершілік қағидасы мына мәселелерді біріктіреді:
- мемлекеттердің халықаралық-құқықтық жауапкершілігі;
- заңды тұлғалардың қылмыстық жауапкерлішігі.
Қарулы қақтығыс әдістері мен құралдарын қолдану және азаматтық, сонымен қатар әскери объектілерді шектеу қағидалары 1868 жылғы БҰҰ БА Декларациясында бекітілген.
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaruly kaktygystar kukygy sogys zhүzgizu tәsilderi men kuraldaryn shekteu sonymen katar karsylasushy eki zhak zhәne arasynda karym katynasty sheshu maksatynda koldanylatyn zhiyntygy Қaruly kaktygystar kukygy Zheneva Gaaga konvenciyalarynda sonymen katar BҰҰ BA nyn kararlarynda zhәne t b kuzhattarda oryn algan 1907 zhylgy III Gaaga konvenciyasyna sәjkes birinshi zhak sogys bastamas buryn sogys ashatyndygy turaly habarlauy kerek nemese sogys ashu zhonindegi shartpen ultimatum koyatyndygyn zhariyalauy tiis Sogys zhagdajy zhoninde bejtarap memleketter habardar bolulary kerek BҰҰ BA nyn 1974 zh 14 zheltoksandagy 3314 kararyna sәjkes tomendegidej zhagdajlar agressiya aktileri retinde anyktalady sogys ashu turaly zhariyalanu zhariyalanbaganyna karamastan bir memlekettin kelesi bir memleket aumagyna karuly kүshterinin enui ony anneksiyalau nemese okkupaciyalau tipti uakytsha negizde bolsa da baska memleket aumagyna karsy karu koldanu nemese bombalau baska memleket porttary nemese zhagalauyn korshauga alu baska memlekettin karuly kүshterine shabuyl zhasau zhәne t b Negizgi kagidalarҚaruly kaktygystar kukygynyn negizgi kagidalaryn 3 topka boluge bolady zhalpy kagidalar karuly kaktygys әdisteri men kuraldaryn retteushi kagidalar karuly kaktygyska katysushylar men azamattyk halykty korgau kagidalary Zhalpy kagidalar kukyktyk salanyn barlyk kagidalaryn biriktiredi Mysaly memleketterdin bejbir omir sүru kagidasy gumanizm kagidasy halykaralyk kukyk normalary men principterin buzgany үshin zhauapkershilik kagidasy karuly kaktygys әdisteri men kuraldaryn shekteu kagidasy zhәne t b Adamgershilik gumanizm kagidasy karuly kaktygystar kukygynyn eski kagidalarynyn biri Bul kagidanyn mәni karsylasushy taraptartyn әskeri kazhettilikpen aktalmajtyn zorlyk zombylyk koldanuyna tyjym salu sogysushy taraptardyn әskeri tutkyndarga katysty adamgershilikpen karau talap etiledi delingen 13 b Kemsitushilikke zhol bermeu kagidasy adamzattyn tegi dini әleumettik zhagdajy nemese dәrezhesine karamastan birdej karaudy bildiredi Halykaralyk kukyk normalary men principterin buzgany үshin zhauapkershilik kagidasy myna mәselelerdi biriktiredi memleketterdin halykaralyk kukyktyk zhauapkershiligi zandy tulgalardyn kylmystyk zhauapkerlishigi Қaruly kaktygys әdisteri men kuraldaryn koldanu zhәne azamattyk sonymen katar әskeri obektilerdi shekteu kagidalary 1868 zhylgy BҰҰ BA Deklaraciyasynda bekitilgen Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz