Шығармалық қиял - өзіндік жаңа образдар жасау арқылы әрекетте, жаңа өнімдер беруде көрінетін қиялды айтады. Жазушының, суретшінің, ғалымның, композитордың т. б. қиялы шығармалық қиялға жатады. Шығармалық қиял — қайта жасау қиялына қарағанда, әрі күрделі, әрі қиын. Абай мен Қүнанбайдың образдарын жасау, оларды сипаттап жазған шығарманы оқып, елестетуден әлдеқайда ауыр. Шығармалық қиял ақын-жазушылардың, суретшілердің, артистердің т. б. осы секілді өнер қайраткерлерінің іс-әрекеттерінде үлкен орын алады. Өнер қайраткерлері өздерінің идеясын көркем образ арқылы береді. К.С. Станиславский: «Артистің көкірегінде өзі бейнелеп түрған адамның ой-толғаныстары туғанда ғана шынайы өнер туады, нағыз жанды сезім еш уақытта зорлағаннан, қолдан жасағаннан келмейді»,— дейді. Мәселен, Чехов спектакліндегі Раневскаяның рөлін орындаушы Ольга Книппер — Чехова шие бағын сатады деп хабарлағанда шын көңілімен көзіне жас алады екен. Мұндайда актер сахнада ойдан шығарылған нәрсеге шындықтың өзіндегідей көзқараспен қарайды. Бұл - шығармалық қиялы өте бай адамның қолынан келетін касиет. Ақын-жазушылар қиялы арқылы өзінің келешек кейіпкерлерін «көреді», олардың мінез-құлықтарын «елес етеді», сөзін «естиді». Сонымен қатар, ақын-жазушылар өз геройларымен бірге өмір сүреді, олардың ойын, көңіл күйін «сезіп», қоян-қолтық араласып жүргендей болады. Мәселен, француз жазушысы О. Бальзак егер жеңі жыртық біреудің көшеде кетіп бара жатқанын көрсе, өзін сол адамға ұқсататындығы соншалық,- өз жеңім де жыртық емес пе екен деп, еріксіз өз қарына қолын жүгіртіп, тесікті жаппақшы болады екен. Бақылағыштық, жеке өмірінің эмоциялық байлығы, алдын-ала орасан зор жұмыстар істей білуге қабілеттілік (мәселен, Л. Толстойдың айтуынша, «Соғыс және бейбітшілік» романын жазу үшін жинаған материалдары «бүкіл бір кітапхана» болған) адамның творчестволық қиялының самғауына күшті әсер етеді. Өмірден түйгені шамалы, творчестволық қиялы жетілмеген адамнан жақсы ақын шығуы мүмкін емес. Абай мұны өте дұрыс көре білген.
Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы, Қиыннан қиыстырар ер данасы. Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп, Теп- тегіс жүмыр келсін айналасы. Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы, Сонда да солардың бар тандамасы. Іші алтын, сырты күміс сөз жақсысын Қазақтың келістірер қай баласы?
Бұл өлеңіне Абай «қиыннан қиыстырар», «тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп», «іші алтын, сырты күміс сөз жақсысын» секілді сөз тіркестері арқылы өздігінен жаңа туындылар бере алатын нағыз майталман ақындардың психологиясын, олардың творчестволық қиялындағы ерекшеліктерді көрсетіп отыр. Ғалым үшін де творчестволық қиял аса қажет. Творчестволық қиял ғалымның творчестволық ойына аса қажетті материал береді. Мәселен, ғылыми жорамал жасағанда, эксперимент жұмысын ұйымдастырғанда, тапқан жаңалықтарды тексеріп сынауда ғалым өз қиялына үнемі сүйеніп отырады. Бірақ нағыз ғылыми жүмыс көп еңбектенуді қажет етеді, ол еріккеннің ермегі емес, ғылымның жолы ауыр. Қажымай, өнімді еңбек ете білушілік, шыдамдылық, іске мейлінше берілушілік — нағыз ғалымға тән қасиеттер. К. Маркс айтқандай, ғылымның «сәулетті шыңына шаршап-шалдығудан қорықпайтын, оның тасты соқпақтарымен тырмысып өрлей беретін адам ғана шыға алады». Шығармалық қиял әрекеттің кез-келген саласында орын алып отырады. Қоғамға пайда келтіретін нәтижелі еңбекте творчестволық қиялдың болмауы мүмкін емес. Қиялдың бүл түрі, әсіресе, мұғалімдік қызметте ерекше орын алады. А.С. Макаренко айтқандай: «жеке адамның келешегін жобалауда» мұғалім творчестволық қиялсыз әрекет етсе, жақсы нәтижеге ие бола алмас еді
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shygarmalyk kiyal ozindik zhana obrazdar zhasau arkyly әrekette zhana onimder berude korinetin kiyaldy ajtady Zhazushynyn suretshinin galymnyn kompozitordyn t b kiyaly shygarmalyk kiyalga zhatady Shygarmalyk kiyal kajta zhasau kiyalyna karaganda әri kүrdeli әri kiyn Abaj men Қүnanbajdyn obrazdaryn zhasau olardy sipattap zhazgan shygarmany okyp elestetuden әldekajda auyr Shygarmalyk kiyal akyn zhazushylardyn suretshilerdin artisterdin t b osy sekildi oner kajratkerlerinin is әreketterinde үlken oryn alady Өner kajratkerleri ozderinin ideyasyn korkem obraz arkyly beredi K S Stanislavskij Artistin kokireginde ozi bejnelep tүrgan adamnyn oj tolganystary tuganda gana shynajy oner tuady nagyz zhandy sezim esh uakytta zorlagannan koldan zhasagannan kelmejdi dejdi Mәselen Chehov spektaklindegi Ranevskayanyn rolin oryndaushy Olga Knipper Chehova shie bagyn satady dep habarlaganda shyn konilimen kozine zhas alady eken Mundajda akter sahnada ojdan shygarylgan nәrsege shyndyktyn ozindegidej kozkaraspen karajdy Bul shygarmalyk kiyaly ote baj adamnyn kolynan keletin kasiet Akyn zhazushylar kiyaly arkyly ozinin keleshek kejipkerlerin koredi olardyn minez kulyktaryn eles etedi sozin estidi Sonymen katar akyn zhazushylar oz gerojlarymen birge omir sүredi olardyn ojyn konil kүjin sezip koyan koltyk aralasyp zhүrgendej bolady Mәselen francuz zhazushysy O Balzak eger zheni zhyrtyk bireudin koshede ketip bara zhatkanyn korse ozin sol adamga uksatatyndygy sonshalyk oz zhenim de zhyrtyk emes pe eken dep eriksiz oz karyna kolyn zhүgirtip tesikti zhappakshy bolady eken Bakylagyshtyk zheke omirinin emociyalyk bajlygy aldyn ala orasan zor zhumystar istej biluge kabilettilik mәselen L Tolstojdyn ajtuynsha Sogys zhәne bejbitshilik romanyn zhazu үshin zhinagan materialdary bүkil bir kitaphana bolgan adamnyn tvorchestvolyk kiyalynyn samgauyna kүshti әser etedi Өmirden tүjgeni shamaly tvorchestvolyk kiyaly zhetilmegen adamnan zhaksy akyn shyguy mүmkin emes Abaj muny ote durys kore bilgen Өlen sozdin patshasy soz sarasy Қiynnan kiystyrar er danasy Tilge zhenil zhүrekke zhyly tiip Tep tegis zhүmyr kelsin ajnalasy Өlenge әrkimnin ak bar talasy Sonda da solardyn bar tandamasy Ishi altyn syrty kүmis soz zhaksysyn Қazaktyn kelistirer kaj balasy Bul olenine Abaj kiynnan kiystyrar tilge zhenil zhүrekke zhyly tiip ishi altyn syrty kүmis soz zhaksysyn sekildi soz tirkesteri arkyly ozdiginen zhana tuyndylar bere alatyn nagyz majtalman akyndardyn psihologiyasyn olardyn tvorchestvolyk kiyalyndagy erekshelikterdi korsetip otyr Ғalym үshin de tvorchestvolyk kiyal asa kazhet Tvorchestvolyk kiyal galymnyn tvorchestvolyk ojyna asa kazhetti material beredi Mәselen gylymi zhoramal zhasaganda eksperiment zhumysyn ujymdastyrganda tapkan zhanalyktardy tekserip synauda galym oz kiyalyna үnemi sүjenip otyrady Birak nagyz gylymi zhүmys kop enbektenudi kazhet etedi ol erikkennin ermegi emes gylymnyn zholy auyr Қazhymaj onimdi enbek ete bilushilik shydamdylyk iske mejlinshe berilushilik nagyz galymga tәn kasietter K Marks ajtkandaj gylymnyn sәuletti shynyna sharshap shaldygudan korykpajtyn onyn tasty sokpaktarymen tyrmysyp orlej beretin adam gana shyga alady Shygarmalyk kiyal әrekettin kez kelgen salasynda oryn alyp otyrady Қogamga pajda keltiretin nәtizheli enbekte tvorchestvolyk kiyaldyn bolmauy mүmkin emes Қiyaldyn bүl tүri әsirese mugalimdik kyzmette erekshe oryn alady A S Makarenko ajtkandaj zheke adamnyn keleshegin zhobalauda mugalim tvorchestvolyk kiyalsyz әreket etse zhaksy nәtizhege ie bola almas edi Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz