Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Арал теңізінің солтүстігінде және Орал сыртының оңтүстік-шығысында Солтүстік Арал маңы жазығы орналасқан. Бүл аймақ жолақ-жолақ жербедермен, түйық ойыстарымен, терең құрғақ аңғарлармен және жырпларымен айрықшаланады. Оның әжептәуір алқабын "төрткүл-қалдықжонды" жербедерлі Үлкен Борсық, Кіші Борсық, Арал маңы Қарақұмның құмды сілемдері алып жатыр. Қүмды сілемдер 100-200 м биіктікте орналасқан. Солтүстік Арал маңының жазықтары үш геоморфологиялық ауданға бөлінген: , Шағырай еңістенген дөңдігі және Арал маңы Қарақұмы. Ырғыз-Шалқар ауданы Солтүстік Арал маңының орталық бөлігінде, біршама кең, бойлық бағытта созылған ойпаң ауқымында орналасқан. Оның абсолюттік биіктігі солтүстігінде 160 м, оңтүстігінде 80 м. Мұнда бүкіл аймақтың ең төмен нүктесі - Ырғыз бен Торғай өзендері келіп құятын ащы тұзды Шалқартеңіз көлі орналасқан. Ауданның жербедері батысқа қарай да, шығысқа қарай да биіктей түседі, сөйтіп оның батыс жақ жалғасы Шағырай еңіс дөңдігі арқылы (абсолюттік биіктігі 150-200 м) Үстіртпен жапсарласады, батысында биіктігі 160 м кемермен шектеледі. Дөңдік солтүстік және шығыс бағыттарда төмендей отырып, бірте- бірте ғайыл болады. Арал маңы Қарақұмы Солтүстік Арал өңірінің шығыс бөлігін алыл жатыр (абсолюттік биіктігі 118 м). Құмды сілемдер көнелігі алуан түрлі түзілім түйірлерінің желмен үргіленуі нәтижесінде қалыптасқан. Геоморфологиялық жағынан құмның үш түрі ажыратылады: бекімеген-шағылды, бекіген-төбешікті және шеткі жайпақ толқынды.
Дереккөздер
- Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aral tenizinin soltүstiginde zhәne Oral syrtynyn ontүstik shygysynda Soltүstik Aral many zhazygy ornalaskan Bүl ajmak zholak zholak zherbedermen tүjyk ojystarymen teren kurgak angarlarmen zhәne zhyrplarymen ajrykshalanady Onyn әzheptәuir alkabyn tortkүl kaldykzhondy zherbederli Үlken Borsyk Kishi Borsyk Aral many Қarakumnyn kumdy silemderi alyp zhatyr Қүmdy silemder 100 200 m biiktikte ornalaskan Soltүstik Aral manynyn zhazyktary үsh geomorfologiyalyk audanga bolingen Shagyraj enistengen dondigi zhәne Aral many Қarakumy Yrgyz Shalkar audany Soltүstik Aral manynyn ortalyk boliginde birshama ken bojlyk bagytta sozylgan ojpan aukymynda ornalaskan Onyn absolyuttik biiktigi soltүstiginde 160 m ontүstiginde 80 m Munda bүkil ajmaktyn en tomen nүktesi Yrgyz ben Torgaj ozenderi kelip kuyatyn ashy tuzdy Shalkarteniz koli ornalaskan Audannyn zherbederi batyska karaj da shygyska karaj da biiktej tүsedi sojtip onyn batys zhak zhalgasy Shagyraj enis dondigi arkyly absolyuttik biiktigi 150 200 m Үstirtpen zhapsarlasady batysynda biiktigi 160 m kemermen shekteledi Dondik soltүstik zhәne shygys bagyttarda tomendej otyryp birte birte gajyl bolady Aral many Қarakumy Soltүstik Aral onirinin shygys boligin alyl zhatyr absolyuttik biiktigi 118 m Қumdy silemder koneligi aluan tүrli tүzilim tүjirlerinin zhelmen үrgilenui nәtizhesinde kalyptaskan Geomorfologiyalyk zhagynan kumnyn үsh tүri azhyratylady bekimegen shagyldy bekigen tobeshikti zhәne shetki zhajpak tolkyndy DerekkozderҚazakstannyn munaj enciklopediyasy 2 tomdyk Almaty Munajshy Қogamdyk kory 2005 ISBN 9965 9765 1 1Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz