Омбы кадет корпусы – Ресейдің ең ескі әскери оқу орны болып табылады. 1813 ж. 1 мамырда Омбы қаласында казак әскери училищесі ретінде негізі қаланған. 1826 ж. Сібір жүйелік казак әскерінің қайта құрылуына байланысты оқу орны Сібір жүйелік казак әскери училищесі болып өзгерді. 1829 жылдан бастап училище шығыс тілдері бойынша тілмаштар даярлайтын Омбы Азия мектебі болып өзгертілді. Ал 1846 ж. училище Сібір кадет корпусы болып қалыптасты. Оның мақсаты «өзінің түлектерін жүйелі батальондар мен Сібір корпусының казак әскерлерінде қызмет етуге офицерлер даярлау» болып табылды. Кадет корпусы жоғары дәрежедегі оқу орны саналды. Барлық тәрбиеленушілер рота мен эскадронға бөлінді, олардың әр қайсысында 120 шәкірт білім алды. «Сібір кадет корпусы жөніндегі Ережеге» сәйкес білім алудың 6 жылдық курсы ашылды, ол үш сыныпқа бөлінді (әрқайсысы екі жылдан). Оқу барысында әскери оқу орындарының типтік бағдарламалары басшылыққа алынды. Оқытылатын пәндердің қатарында Дінтану және Мұсылманшылық қағидалары да, сонымен қатар орыс, татар, француз, неміс тілдері, математика және геодезия, тактика, әскери кеме өндірісі және іс қағаздарын жүргізу, ұқыптап жазу және сызу болды. Бұдан басқа кадет тәрбиеленушілері дене шынықтырумен, жүзумен, бимен, ән айтумен, қылыштасумен және атқа мінумен айналысты. Дала лагерлерінде негізгі порфостық қызметтер, топографиялық суретке түсіру, саперлік және әскери-зертханалық жұмыстар жүргізілді, артиллериялық қарудан және мылтықтан оқ ату дағдылары жетілдірілді. Роталық кадетті бітіргеннен кейін офицер шеніндегілер Жекелеген Сібір корпусының жүйелік эскадронына қызметке кірді; эскадронда тәрбиеленушілер – казак полктерінде хорунжийлер мен урядниктер деп аталды. Қалған кадеттер әскери қызметке әр түрлі себептермен жарамайтындықтан әскери іске жатпайтын қызметтерге тағайындалды. 1853 ж. бастап корпуста 7 жылдық білім беру курсы ашылды, ол бір жыл бойы алдын ала осыған даярлады (әрбір сыныпта бір біреуден ғана). Осы уақыттан бастап корпуска қазақ ақсүйектерінің мемлекеттік қызметтегі балалары түсе бастады. 1866 ж. әскери министрдің жарлығымен Сібір кадет корпусы Әскери гимназия болып қайта құрылды. 1882 ж. Әскери гимназия қайтадан Сібір кадет корпусы деп аталды.
Белгілі бітірушілер
- Ш. Уәлиханов (ғалым, ағартушы)
- Н. Потанин (саяхатшы, Сібір мен Азияны зерттеуші)
- Х. Өскенбаев (Абайдың інісі)
Сілтемелер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Omby kadet korpusy Resejdin en eski әskeri oku orny bolyp tabylady 1813 zh 1 mamyrda Omby kalasynda kazak әskeri uchilishesi retinde negizi kalangan 1826 zh Sibir zhүjelik kazak әskerinin kajta kuryluyna bajlanysty oku orny Sibir zhүjelik kazak әskeri uchilishesi bolyp ozgerdi 1829 zhyldan bastap uchilishe shygys tilderi bojynsha tilmashtar dayarlajtyn Omby Aziya mektebi bolyp ozgertildi Al 1846 zh uchilishe Sibir kadet korpusy bolyp kalyptasty Onyn maksaty ozinin tүlekterin zhүjeli batalondar men Sibir korpusynyn kazak әskerlerinde kyzmet etuge oficerler dayarlau bolyp tabyldy Kadet korpusy zhogary dәrezhedegi oku orny sanaldy Barlyk tәrbielenushiler rota men eskadronga bolindi olardyn әr kajsysynda 120 shәkirt bilim aldy Sibir kadet korpusy zhonindegi Erezhege sәjkes bilim aludyn 6 zhyldyk kursy ashyldy ol үsh synypka bolindi әrkajsysy eki zhyldan Oku barysynda әskeri oku oryndarynyn tiptik bagdarlamalary basshylykka alyndy Okytylatyn pәnderdin katarynda Dintanu zhәne Musylmanshylyk kagidalary da sonymen katar orys tatar francuz nemis tilderi matematika zhәne geodeziya taktika әskeri keme ondirisi zhәne is kagazdaryn zhүrgizu ukyptap zhazu zhәne syzu boldy Budan baska kadet tәrbielenushileri dene shynyktyrumen zhүzumen bimen әn ajtumen kylyshtasumen zhәne atka minumen ajnalysty Dala lagerlerinde negizgi porfostyk kyzmetter topografiyalyk suretke tүsiru saperlik zhәne әskeri zerthanalyk zhumystar zhүrgizildi artilleriyalyk karudan zhәne myltyktan ok atu dagdylary zhetildirildi Rotalyk kadetti bitirgennen kejin oficer shenindegiler Zhekelegen Sibir korpusynyn zhүjelik eskadronyna kyzmetke kirdi eskadronda tәrbielenushiler kazak polkterinde horunzhijler men uryadnikter dep ataldy Қalgan kadetter әskeri kyzmetke әr tүrli sebeptermen zharamajtyndyktan әskeri iske zhatpajtyn kyzmetterge tagajyndaldy 1853 zh bastap korpusta 7 zhyldyk bilim beru kursy ashyldy ol bir zhyl bojy aldyn ala osygan dayarlady әrbir synypta bir bireuden gana Osy uakyttan bastap korpuska kazak aksүjekterinin memlekettik kyzmettegi balalary tүse bastady 1866 zh әskeri ministrdin zharlygymen Sibir kadet korpusy Әskeri gimnaziya bolyp kajta kuryldy 1882 zh Әskeri gimnaziya kajtadan Sibir kadet korpusy dep ataldy Omby kadet korpusySh Uәlihanov okygan Omby kadet korpusynyn үjmeretiBelgili bitirushilerSh Uәlihanov galym agartushy N Potanin sayahatshy Sibir men Aziyany zertteushi H Өskenbaev Abajdyn inisi SiltemelerOmby uezi SibirBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet