Жанайдаров Мейрам (1846, бұрынғы Атбасар уезі, – 1921) – . Мұсылманша, орысша білім алып, Атбасар уезі бастығының көмекшісі болған. Арғын тайпасы Сүйіндік руы Мәжік бөлімінен шыққан. «Мың бір түнді» өлеңмен жырлап, 1895 жылы «Дала уалаяты» газетінің бірнеше санына бастырған. Кейін болыс болып, ұзақ жыл ел билеу ісіне араласқан. Қазақ халқының мәдениетін зерттеумен айналысып, Ресейде өткен этнограф көрмелерге қатысқан. Қазақ киіз үйін, зергерлік бұйымдар мен киім-кешегін, ер-тұрманын, қару-жарағын, ит жүгіртіп, құс салған, ат жарыстырған салт-дәстүрін насихаттаумен шұғылымиданып, ірі мұражайларға тегін экспонаттар өткізген. Өзінің ата қонысы Терісаққан өзені бойынан еуропалық үлгіде қызыл кірпіштен екі қабатты үй салдырған. Жанайдаров қазақ киіз үйінің құрылысына өзіндік жаңалық енгізіп, жылжымалы терезелер орнаттырған. Осы киіз үй Ресей патшасы қазақ сахарасын аралауға келген сапарының құрметіне және Романовтар әулетінің таққа отыруының үш жүз жылдығының құрметіне арналған Омбы қаласында өткізілген көрмелерге (1868, 1891, 1913) жәдігер ретінде тігілген. Оның 1876 жылы шығыстанушылардың халықар. 3-конгресінің көрмесіне арнап, Санкт-Петербургке жіберген терезелі киіз үйінің бір нұсқасы қазір Ресейдің мемлекеттік этнография мұражайында сақтаулы. Жанайдаров жылқы тұқымын асылдандыруға қосқан үлесі үшін 8 рет Батыс Сібір әскери ген.-губернаторының жүлдесіне ие болып, 1891 жылғы көрмедегі ат жарысында бірінші жүлдені -нің өз қолынан алған. Жанайдаров егде тартқан шағында қажылық парызын өтеп қайтқан. Жанайдаровтың «Үш дос» поэмасы, қызбен айтысы, бірқатар өлеңдері орталық ғылым кітапхананың қолжазбалар қорында сақтаулы. Қазақ шежіресін жинап, кітап етіп бастыру туралы мәселе қозғаған мақаласы 1912 жылы «Айқап» журналында жарияланып, «Мың бір түннің хикаясы» аталатын дастаны кейін екі рет (1986, 1994) жарық көрді. Путешествие государя Николая ІІ на Восток, СПб., 1897; Маргулан А.Х., Казахское народное прикладное искусство, А.-А., 1986; Дала уалаятының газеті (1888 – 1902), А., 1994.
Пайдаланылған cілтемелер
- https://adebiportal.kz/upload/iblock/444/4441c0b93a6e7e908b363b7e87f7a6e6.pdf
- Қазақ Энциклопедиясы
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhanajdarov Mejram 1846 buryngy Atbasar uezi 1921 Musylmansha oryssha bilim alyp Atbasar uezi bastygynyn komekshisi bolgan Argyn tajpasy Sүjindik ruy Mәzhik boliminen shykkan Myn bir tүndi olenmen zhyrlap 1895 zhyly Dala ualayaty gazetinin birneshe sanyna bastyrgan Kejin bolys bolyp uzak zhyl el bileu isine aralaskan Қazak halkynyn mәdenietin zertteumen ajnalysyp Resejde otken etnograf kormelerge katyskan Қazak kiiz үjin zergerlik bujymdar men kiim keshegin er turmanyn karu zharagyn it zhүgirtip kus salgan at zharystyrgan salt dәstүrin nasihattaumen shugylymidanyp iri murazhajlarga tegin eksponattar otkizgen Өzinin ata konysy Terisakkan ozeni bojynan europalyk үlgide kyzyl kirpishten eki kabatty үj saldyrgan Zhanajdarov kazak kiiz үjinin kurylysyna ozindik zhanalyk engizip zhylzhymaly terezeler ornattyrgan Osy kiiz үj Resej patshasy kazak saharasyn aralauga kelgen saparynyn kurmetine zhәne Romanovtar әuletinin takka otyruynyn үsh zhүz zhyldygynyn kurmetine arnalgan Omby kalasynda otkizilgen kormelerge 1868 1891 1913 zhәdiger retinde tigilgen Onyn 1876 zhyly shygystanushylardyn halykar 3 kongresinin kormesine arnap Sankt Peterburgke zhibergen terezeli kiiz үjinin bir nuskasy kazir Resejdin memlekettik etnografiya murazhajynda saktauly Zhanajdarov zhylky tukymyn asyldandyruga koskan үlesi үshin 8 ret Batys Sibir әskeri gen gubernatorynyn zhүldesine ie bolyp 1891 zhylgy kormedegi at zharysynda birinshi zhүldeni nin oz kolynan algan Zhanajdarov egde tartkan shagynda kazhylyk paryzyn otep kajtkan Zhanajdarovtyn Үsh dos poemasy kyzben ajtysy birkatar olenderi ortalyk gylym kitaphananyn kolzhazbalar korynda saktauly Қazak shezhiresin zhinap kitap etip bastyru turaly mәsele kozgagan makalasy 1912 zhyly Ajkap zhurnalynda zhariyalanyp Myn bir tүnnin hikayasy atalatyn dastany kejin eki ret 1986 1994 zharyk kordi Puteshestvie gosudarya Nikolaya II na Vostok SPb 1897 Margulan A H Kazahskoe narodnoe prikladnoe iskusstvo A A 1986 Dala ualayatynyn gazeti 1888 1902 A 1994 Pajdalanylgan ciltemelerhttps adebiportal kz upload iblock 444 4441c0b93a6e7e908b363b7e87f7a6e6 pdf Қazak EnciklopediyasyBul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz