Гете музейі

Гете музейі - ұлы , , жаратылыстанушы, зиялы бюргер әулетінен шыққан Иоганн Вольфганг Гетенің Германияның Ильменау қаласындағы музейі. Ильменау қаласынан 4 шақырым жердегі тауының басындағы орман ішінде 1780 ж. ағаштан тұрғызылған 2 қабатты үйге 31 жастағы Гете сол жылы қыркүйек айының 6-ыңда тұңғыш рет бас сұққан. Гете танушылардың айғақтауынша Абай тәржімелеген «Қараңғы түнде тау қалғыптың» неміс тіліндегі түпнұсқасын, яғни «Түнгі кезбенің әнін» ұлы ақын сол күні кеште мұнартқан Тюрингия қыраттарына қарап тұрып есікке жазыпты. Гете музейі Киккельхан тауынан екі шақырым қашықтағы, Ильменау қ-сы маңындағы Габельбах деп аталатын жерге орналасқан. Музейдегі Гете «Түнгі кезбенің әнін» алғаш жазған есік тарихи мүлік саналады. Жазушы Қалмұқан Исабаевтың белсенді қызметінің арқасында Абайдың «Қараңғы түнде тау қалғып» өлеңі қашалған мәрмәр тақта 1979 жылғы 22 шілдеде Қазақстаннан музейіне жеткізіліп, салтанатты жағдайда аталмыш есіктің жанына орнатылды. Сол уақыттан бастап музейге келген шетелдік қонақтарды Абай әнімен қарсы алу дәстүрге айналған. 1980 ж. мамыр айында Исабаев Г. м-не өзі салған Абай Құнанбайұлы бейнесін, «Қараңғы түнде тау қалғып» әнінің ноталық жазбасын, арнайы әзірленген домбыраны сыйға тартады. Домбыраның сынбайтын шынымен қапталған бөлігі астында неміс және орыс тілдерінде: «Гетенің Азиядағы тұңғыш аудармашысы - ақын әрі композитор Абай мына аспапта ойнап, «Түнгі кезбенің әніне» ән шығарған» деген жазу бар. Өз кезегінде Гете музейі мен немістің классикалық әдеби мұрасын жинап, зерттейтін Ұлт институты қызметкерлері әдеби-мемориалдық Семейдегі Абайдың республикалық музейіне Гетенің портретін сыйға тартқан. .

Дереккөздер

1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9