Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақ алабота (лат. Chenopodium album) — өте кең таралған Қызылқұйрық тұқымдасының біржылдық арамшөбі .
| Ақ алабота | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Chenopodium album L. |
Ақ алабота – кәдімгі арам шөп; жол жиегінде, егістіктерде кездеседі. Қазақстанның биік таулы жерлерінен басқа барлық аудандарда өседі, сондықтан космополит деп те атайды. Бұл бір жылдық шөптесін өсімдік. Ақ алабота тік сабақты, көлденең кесіндісінде бес қырлы, жапырақтары өте жиі тармақталған; сабаққа кезектесіп, кейбіреулерінде қарама-қарсы орналасады, жапырақтарының пішіні әр түрлі. Жапырақ беттерінде ақшыл дақтары болады. Бұлар бір үйлі, қосжынысты гүлді өсімдіктер. Кейбіреулері екі үйлі. Көріксіз майда гүлдері шоқ-шоқ болып топтанып, масақ тәрізді гүл шоғырын құрайды. Гүлсерігі бес тостағанша жапырақшадан тұрады, андроцейінде бес аталығы, гинецейінде екі аналығы болады. Тұқымы тығыз қабықты, бозғылт қара түсті, жылтыр болып келеді. Бозғылт тұқымдары – ерте, түсі қарасы – кеш піседі. Жемісі – тұқымша.
Гүл формуласы: Р(5)А(2)G(2)
Топырақтағы қоректік заттарды, әсіресе азот, калий, фосфорды кіндік тамырымен бойына сіңіреді. Ұзын сағақты, жұмыртқа пішінді жапырақтары өркенге кезектесіп орналасады.
Ақ алабота жаз бойы гүлдейді. Өте көп тұқым береді, кейде бір өсімдіктер егілген жерде ақ алаботаның тұқымдары егісті жинап алғанға дейін шашылып үлгереді. Сөйтіп егістікті арамшөп басып, топырақты құнарсыздығынан айырады және зиянды бунақденелілердің жасырынуына жағдай жасайды. Ақ алаботаның пайдалы жақтары да бар. Кейбір елдер оның жас жапырағын шпинат тәрізді көкөніске пайдаланады. Қазақтар алаботаны өртеп, күлінен сақар алған және оны сабын жасауға пайдалана білді.
 |  |  | ||||||||
Солдан оңға: Жапырағы. Гүлдері. Дәндері 1,5 мм. | ||||||||||
Таксономиясы және биологиялық түр ішіндегі жіктелуі
- Кейбір түршелері
- Chenopodium album var. album
- Chenopodium album var. centrorubrum — разновидность с Дальнего Востока,
- Chenopodium album var. missouriense () & — североамериканская разновидность.
- Chenopodium album var. striatiforme
- Chenopodium album var. reticulatum ()
- Синонимдары
- Anserina candidans (Lam.) Montandon
- Atriplex alba (L.) Crantz
- Atriplex viridis (L.) Crantz
- Blitum viride (L.) Moench
- Botrys alba (L.) Nieuwl.
- Botrys pagana (Rchb.) Lunell
- Chenopodium agreste E.H.L.Krause
- Chenopodium bernburgense (Murr) Druce
- Chenopodium bicolor Bojer ex Moq.
- Chenopodium borbasiforme (Murr) Druce
- Chenopodium borbasii F.Murr
- Chenopodium browneanum Schult.
- Chenopodium candicans Lam.
- Chenopodium catenulatum Schleich. ex Steud.
- Chenopodium concatenatum Willd.
- Chenopodium ×densifoliatum (Ludw. & Aellen) F.Dvorák
- Chenopodium elatum Shuttlew. ex Moq.
- Chenopodium glomerulosum Rchb.
- Chenopodium laciniatum Roxb.
- Chenopodium lanceolatum Muhl. ex Willd.
- Chenopodium lanceolatum R.Br.,
- Chenopodium leiospermum DC.
- Chenopodium lobatum (Prodán) F.Dvorák
- Chenopodium missouriense Aellen
- Chenopodium neglectum Dumort.
- Chenopodium neoalbum F.Dvorák
- Chenopodium opulaceum Neck.
- Chenopodium ovalifolium (Aellen) F.Dvorák
- Chenopodium paganum Rchb.
- Chenopodium paucidentatum (Aellen) F.Dvorák
- Chenopodium pedunculare Bertol.
- Chenopodium probstii Aellen
- Chenopodium pseudoborbasii Murr
- Chenopodium riparium Boenn. ex Moq.
- Chenopodium serotinum Ledeb.,
- Chenopodium subaphyllum Phil.
- Chenopodium superalbum F.Dvorák
- Chenopodium viride L.
- Chenopodium viridescens (St.-Amans) Dalla Torre & Sarnth.
- Chenopodium vulgare Gueldenst. ex Ledeb.
- Chenopodium vulpinum Buch.-Ham.,
- Chenopodium zobelii Murr ex Asch. & Graebn.,
- Chenopodium zobelli A.Ludw. & Aellen
- Vulvaria albescens Bubani
Дереккөздер
- ФлораСССР,Ильин М. М.,Chenopodium album — Марь белая,том 6,61—63бет
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ak alabota lat Chenopodium album ote ken taralgan Қyzylkujryk tukymdasynyn birzhyldyk aramshobi Ak alabotaDүniesi Өsimdikter unranked Қos zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy Қyzylkujryk tukymdasyTegi Tүri C albumChenopodium album L Ak alabota kәdimgi aram shop zhol zhieginde egistikterde kezdesedi Қazakstannyn biik tauly zherlerinen baska barlyk audandarda osedi sondyktan kosmopolit dep te atajdy Bul bir zhyldyk shoptesin osimdik Ak alabota tik sabakty koldenen kesindisinde bes kyrly zhapyraktary ote zhii tarmaktalgan sabakka kezektesip kejbireulerinde karama karsy ornalasady zhapyraktarynyn pishini әr tүrli Zhapyrak betterinde akshyl daktary bolady Bular bir үjli koszhynysty gүldi osimdikter Kejbireuleri eki үjli Koriksiz majda gүlderi shok shok bolyp toptanyp masak tәrizdi gүl shogyryn kurajdy Gүlserigi bes tostagansha zhapyrakshadan turady androcejinde bes atalygy ginecejinde eki analygy bolady Tukymy tygyz kabykty bozgylt kara tүsti zhyltyr bolyp keledi Bozgylt tukymdary erte tүsi karasy kesh pisedi Zhemisi tukymsha Gүl formulasy R 5 A 2 G 2 Topyraktagy korektik zattardy әsirese azot kalij fosfordy kindik tamyrymen bojyna siniredi Ұzyn sagakty zhumyrtka pishindi zhapyraktary orkenge kezektesip ornalasady Ak alabota zhaz bojy gүldejdi Өte kop tukym beredi kejde bir osimdikter egilgen zherde ak alabotanyn tukymdary egisti zhinap alganga dejin shashylyp үlgeredi Sojtip egistikti aramshop basyp topyrakty kunarsyzdygynan ajyrady zhәne ziyandy bunakdenelilerdin zhasyrynuyna zhagdaj zhasajdy Ak alabotanyn pajdaly zhaktary da bar Kejbir elder onyn zhas zhapyragyn shpinat tәrizdi kokoniske pajdalanady Қazaktar alabotany ortep kүlinen sakar algan zhәne ony sabyn zhasauga pajdalana bildi Soldan onga Zhapyragy Gүlderi Dәnderi 1 5 mm Taksonomiyasy zhәne biologiyalyk tүr ishindegi zhikteluiKejbir tүrsheleriChenopodium album var album Chenopodium album var centrorubrum raznovidnost s Dalnego Vostoka Chenopodium album var missouriense amp severoamerikanskaya raznovidnost Chenopodium album var striatiforme Chenopodium album var reticulatum SinonimdaryAnserina candidans Lam Montandon Atriplex alba L Crantz Atriplex viridis L Crantz Blitum viride L Moench Botrys alba L Nieuwl Botrys pagana Rchb Lunell Chenopodium agreste E H L Krause Chenopodium bernburgense Murr Druce Chenopodium bicolor Bojer ex Moq Chenopodium borbasiforme Murr Druce Chenopodium borbasii F Murr Chenopodium browneanum Schult Chenopodium candicans Lam Chenopodium catenulatum Schleich ex Steud Chenopodium concatenatum Willd Chenopodium densifoliatum Ludw amp Aellen F Dvorak Chenopodium elatum Shuttlew ex Moq Chenopodium glomerulosum Rchb Chenopodium laciniatum Roxb Chenopodium lanceolatum Muhl ex Willd Chenopodium lanceolatum R Br Chenopodium leiospermum DC Chenopodium lobatum Prodan F Dvorak Chenopodium missouriense Aellen Chenopodium neglectum Dumort Chenopodium neoalbum F Dvorak Chenopodium opulaceum Neck Chenopodium ovalifolium Aellen F Dvorak Chenopodium paganum Rchb Chenopodium paucidentatum Aellen F Dvorak Chenopodium pedunculare Bertol Chenopodium probstii Aellen Chenopodium pseudoborbasii Murr Chenopodium riparium Boenn ex Moq Chenopodium serotinum Ledeb Chenopodium subaphyllum Phil Chenopodium superalbum F Dvorak Chenopodium viride L Chenopodium viridescens St Amans Dalla Torre amp Sarnth Chenopodium vulgare Gueldenst ex Ledeb Chenopodium vulpinum Buch Ham Chenopodium zobelii Murr ex Asch amp Graebn Chenopodium zobelli A Ludw amp Aellen Vulvaria albescens BubaniDerekkozderFloraSSSR Ilin M M Chenopodium album Mar belaya tom 6 61 63bet